24 Ocak’ta İspanya merkezli “Koruyucu (Guardian) insan hakları örgütü  yayınladığı  raporunda  yayınlayarak Çin’in yurt dışında yaşayan ve Çin yönetimine karşı  suç işleyenlerin kendilerine teslimi için  4 ülke ile daha anlaşma imzaladığını bildirdi.

Çin ile  30 Aralık 2022’de başkent Pekin’de Suçluların iade anlaşması  imzalayan 4 ülkenin  isimlerinin  Afrika’dan Kongo, Kenya,  Güney Amerika’dan Uruguay ve Asya kıtasından  Ermenistan  olduğu belirtildi.

Raporda  Komünist Çin yönetiminin  bugün toplam 45 ülke ile iade anlaşması imzaladığı, ayrıca 14 ülkenin  daha Çin ile  yeni anlaşmalar  yapmayı  kabul ettikleri ve  imza için gereken  formalitelerin  tamamlanmak üzere olduğu bilgisi de yer aldı.

Türkiye ve Yunanistan  Çin İle İade Anlaşması Yapmadı  

Raporda  Avrupa’da Yunanistan ve Türkiye, suçluların Çin’e iade edilmesi konusunda henüz bir anlaşma imzalamadı.

Türkiye ise, Uygurları Çin’e iade etmesi durumunda onların zulüm görecekleri  hatta öldürüleceklerinden  endişe duyduğu için anlaşmayı imzalamadı.

Afrika Ülkeleri Çin ile  Suçluların İadesi Anlaşmasında  Başı Çekiyor  

Raporda, Çin ile yapılan anlaşmaya bu kez imza atanların çoğunun Afrika ülkeleri olduğunu ve diğer ülkelerin anlaşmayı imzalamayı kabul ederken, onayını ertelediklerini veya askıya aldıklarını gösteriyor.

Buradan, Çin’in suçluları iade etmek için diğer ülkelerle işbirliğinde giderek daha ciddi engellerle karşı karşıya olduğu görülebilir.

Anlaşmayı imzalayan birçok ülke ise, Çin’in bağımsız  ve adil bir yargıdan mahrum olduğu  ve ayrıca uluslararası  hukuk kurallarına riayet etmediği için  yürürlüğe koymadıkları de bildiriliyor.

Siyasi olarak Çin’e bağlı  ancak kendilerini özyönetim ile idare eden  Hong Kong  ise bu tür anlaşmalar yapmış ise de daha sonra bu anlaşmaları askıya aldığı de biliniyor.

Buna ek olarak, Avustralya uzun zaman önce Çin ile bir iade anlaşması imzaladı, ancak bu anlaşmayı yıllardan beri Parlamentonun onayına sunmadı.

Ayrıca, bir çok Latin Amerika ülkeleri de Çin ile yapılan Suçluların Karşılıklı İadesi öngören anlaşmaları hala onaylamadılar.

Kaynak : Özgür Asya radyosu(rfa.org/Uyghur)