logo

trugen jacn

HOTEN MİLLİ BAĞIMSIZLIK HAREKETİ, 90.YILDÖNÜMÜNDE İSTANBUL’DA ANILDI

1930’lu yılların başlarında  Doğu Türkistan genelinde  top yekün başlayan Milli Bağımsızlık mücadelesinin en önemli cephelerin biri olan Hoten Milli ayaklanması sonucu kurulan Hoten  Geçici İslam Hükümetinin kuruluşunun   90.yılı İstanbul’da yapılan bir toplantı ile anıldı. Uygur Araştırmalar Merkezi ile Teklemakan Uygur  Yayınevi’nin ortaklaşa düzenlediği  Anma toplantısında   Hoten Milli Ayaklanmasının Lideri Mehmet Emin Buğra’nin Liderliğinde kurulan Geçici Hoten Hükümetii çeşitli yönleri ile anlatıldı.  Aziz Şehitlerimiz için Kurani Kerim okunup  dua edilerek başlayan toplantı’da Doğu Türkistan’in  genel meseleleri de gündeme getirildi. 

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMALAR MERKEZİ(UYHAM)
1930’lu yıllarda başlarında  Doğu Türkistan genelinde  başlayan Milli Bağımsızlık mücadelesinin en önemli cephelerin biri olan Hoten Milli Ayaklanması sonucu kurulan HOTEN GEÇİCİ HÜKÜMETİ’nin kuruluşunun   90.yılı İstanbul’da yapılan bir toplantı ile anıldı.
Uygur Araştırmalar Merkezi ile Teklemakan Uygur  Yayınevi’nin ortaklaşa düzenlediği  Anma toplantısında   Hoten Milli Ayaklanmasının Lideri Mehmet Emin Buğra’nin  Doğu Türkistan  bağımsızlık hareketi sonrası Kaşgar merkezli olarak ilan edilen Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti ile  ilişkileri   ve  görüşleri ile  Mehmet Emin Buğra’nin  komutasında başlayan bu milli bağımsızlık hareketi ile  silah arkadaşlarının mücadelesi çeşitli yönleri  Uygur bilim adamlarımızca dile  anlatıldı.
xoten-inqilabi-turkiye-yighin-1.jpg
Teklemakan Uygur Yayınevi Kurucusu ve sahibi Abdulvelil Turan’in açılış konuşmasında  ” Hotan  özgürlük ayaklanmasının  Doğu Türkistan milli  kurtuluş  mücadelesinin önemli bir parçası olduğu vurguladı ve  Şanlı Hoten Milli ayaklanmasının sonucunda bölgede kurulan Hoten Geçici Hükümetinin  90. kuruluş yıldönümünde bir ilk anma toplantısı olduğunu belirterek kurucu  Lideri Emir Hazretim başta tüm silah arkadaşları ve kurucuların minnet ve şükran ile andıklarını ifade ettiler.  Hoten Milli Ayaklanması sonucunda kurulan Hoten  Geçici  Hükümetinin 90.yıl dönümü için  hazırladıkları “Hoten İslam Hükümeti” isimli anı   kitabı yayınlandığı ve katılımcılara dağıtılacağını de bildirdiler.
Moderatörlüğünü Prof.Dr.Erkin Emet’in yaptığı  toplantının açılışı Kuranikerim tilaveti ve şehitlerimize dua edilmesi ile başladı.Daha sonra toplantının düzenleyicileri olan Uygur Araştırma Merkezi Başkanı Abdulhakim İdrim ve Teklemakan Uygun Yayınevi sahibi Abdulcelil Turan’a söz verildi.
Uygur Araştırmaları Merkezi Müdürü Abdulhekim İdris, Hotan hükümetinin kuruluşunun 90. yıl dönümü dolayısıyla İstanbul'da düzenlenen anma toplantısında konuşuyor. 11 Mart 2023, Türkiye.
Daha sonra kürsüye gelen Uygur Araştırmaları Merkezi Müdürü Abdulhekim İdris, Hotan hükümetinin kuruluşunun 90. yıl dönümü dolayısıyla İstanbul’da düzenlenmesinde ev sahipliği yapmaktan onur duyduğunu bildirerek yaptığı konuşmasında şunları söyledi : “
” Ben  ilk medrese eğitimime merhum Muhammed Emin Buğra Hazretimin Yeğeni(Kız kardeşinin oğlu)  Abdulahat Mahdum’dan  Medrese eğitimi   alarak eğitime başladım. Uygur Türkleri olarak bizlere ve ülkemize hizmet eden büyüklerimizi iyi tanımak ve öğrenmemiz çok önemli olduğunu düşünüyorum. Özellikle  Mehmet Emin Buğra Liderimizin yazdığı Doğu Türkistan tarihini  iyi okumamız ve incelemez gerekir. Milli  mücadelemiz için öncelikli olarak   aklımızı, ferasetimizi iyi kullanmamız birlik ve berberliğimizi bir an önce sağlayarak topyekün mücadeleye en kısa zamanda başlamalıyız.   Doğu Türkistan davası  öncelikli  olarak yurt dışında yaşayan  bizlerin   insani ve milli sorumluluğumuzdur. Bunun için  düşüncemizi sonra birlik ve beraberliğimizi sağlamalıyız. Kendi takdirimizi kendimizin belirleyebilme iradesine sahip  yetenekli insanlar olduğumuzu  kanıtlamalı ve bunu tüm dünyaya  göstermeliyiz. Bu ve benzeri diğer toplantılarımızın devamlı yapılmasının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Katılımlarınız için hepinize teşekkürlerimi sunuyorum.”  şeklinde konuştu.

Daha sonra Protokol konuşmaları için Prof.Dr.  Sultan Mahmut Kaşgarlı, Doğu Türkistan Vakfı  eski Başkanı Araştırmacı-yazar Hamit Göktürk  DTV.Başkanı Muhiddin Canuygur, Dünya Uygur Kurultayı Vakfı başkanı Abdureşit Abdulhemit, Doğu Türksitanlılar Federasyonu başkanı Mahmut Damolla ve  diğer katılımcıların konuşmalarından  sonra  bildirilerin  sunulmasına geçildi .Sırası ile  şu bildiri sunanlar şunlardı :Dr. Eset Süleyman, Hotan hükümetinin kuruluşunun 90. yıl dönümü münasebetiyle İstanbul'da düzenlenen anma mitinginde konuşuyor. 11 Mart 2023, Türkiye.

Dr. Esat Süleyman(ABD) :  Mehmet Emin Buğra’nın Şarki Türkistan’ın Milli İnkilap Tarihi Adlı Eserinde İzah Edilmeyen Üç Düğüm Noktası” başlıklı sunumunu yaptı. Dr.Süleyman Japonya devlet arşivindeki belgelere göre  Doğu Türkistan  milli hareketi  hakkındaki  düşüncelerini paylaştı.

Prof.Dr.Alimcan İnayet(İzmir Ege Ün.öğretim üyesi) : Mehmet Emin Buğra’nın hayatı ve mücadeelesi hakkındaki bildirisin sundu ve sözlerini  ” Mehmet Emin Buğra, Uygur  Türkleri arasından temayüz etmiş   Milli bir Lider olmasının yanında  bir Tarihçi olarak bilimi ve kalemi ile,   bir özgürlük savaşçısı ve   Mücahit olarak silahı ile ömrünün sonuna kadar ülkesinin bağımsızlığı için savaşmış bir Milli liderdir. Kendisini  rahmet,  minnet ve şükranla  bir kez anıyorum.”şeklinde konuştu.

Doç.Dr. Nur Ahmet Kurban(Çanakkale 18 Mart Ün.) “ Hoten Hükümeti’nin Kuruluş Dönemi  ve İslam Dünyasında Dini Akımlar” başlıklı sunumuyla, Hoten İslam Hükumeti’nin kuruluş ilkelerine etki gösteren İslam dünyasındaki  uyanış hareketleri ve fikirleriyle ilgili bilgi verdi.

Abdullah Oğuz Araştırmacı :  Çin’in Doğu Türkistan’ı işgalı sonrası uyguladığı asimile amaçlı baskıcı politikaları ve Uygurların Çin işgaline karşı Mücadeleleri  konusunda  hazırladığı bildirisini sundu.

Mevlan Tanrıkut : Araştırmacı :   Çin kaynaklarına göre 20. yüzyılın başlarındaki Çin’in Doğu Türkistan’a yönelik politikaları konulu bildirisi takdim etti.

Mehmet Ali Alioğlu Araştırmacı : Mehmet Emin Buğra’nın  hayatı, mücadelesi ve  siyasi faaliyetleri hakkında   hazırladığı video görüntüsü eşliğinde sunum gerçekleştirdi.

Konferansın sonunda  katılımcılara  bu günün anısına hazırlanan   “Hotan İslam Hükümet” adlı kitap  hediye edildi.

Share
2640 Kez Görüntülendi.