Çin tipi Toplama Kampayragül Savutbay kızı Norveç’in başkenti Oslo’da 01 Mayıs 2025 Çarşamba günü düzenlenen  “Ticarette  Etik  Kurallar Konferansı’nda yaptığı konuşmasında şunları söyledi : ”  Norveç hükümeti ve Norveçli işletmeler, Doğu Türkistan’daki soykırıma, insanlığa karşı işlenen suçlara ve  Türk halklarının Köle/İşçi olarak zorla çalıştırma yoluyla  bölgede yaşayan milyonlarca insanın kitlesel olarak köleleştirilmesi  suçlarına  ortak olmamalıdır.  Çin’in insanlık suçlarına  ortak olmamak ve bu  suçların önlenmesi için  Çin ile olan  tüm ilişkilerini ve  bağlarını acilen ve kesin bir şekilde yeniden  gözden geçirerek tekrar değerlendirmelidir.” dedi.

Çin’in Doğu Türkistan’da İşlediği  Soykırımı ve İnsanlık  Suçları  Çin’in  Emperyal  Stratejisinin  Bir Parçasıdır

Çin’in Doğu Türkistan’daki bir Toplama Kamplarında Çince Öğretmeni iken tanık olduklarını da anlatan  Savutbaykızı  konuşmasına Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da işlediği soykırım ve insanlık suçlarının  Çin’in    ileriye dönük  emperyal stratejilerinin bir parçası olduğu belirterek  şöyle  sürdürdü :” Ben Doğu Türkistan’daki bir Çin Toplama Kampında  zorla çalıştırılan bir eğitimci olarak  Toplama Kamplarındaki  tutuklulara uygulanan dehşet verici insanlık dışı zulüm ve işkencelere dayanamadığım için Kazakistan’a kaçmak zorunda kaldım.  Çin  Yönetiminin   toplu gözaltı,  baskı, zulüm ve işkencelere  Köle/İşçi olarak  zorla çalıştırma ve  Yeniden Dönüştürme (Endoktrinasyon)  uygulamaları hakkında   bizzat tanık olduklarımı  ayrıntılı olarak  sizlere anlatacağım. Şu anda  Doğu Türkistan’daki yüzlerce Çin tipi Toplama Kamplarında  1-3 milyon arasında  tahmin edilen Uygur, Kazak ve diğer Türk halklarına mensup insanlar esir olarak tutulmaktadır.  Türk aileler zorla  dağıtılmış   ve Türk çocukları ailelerinden zorla koparılarak Çin işgal yönetimince  Türk çocuklarını  etnik Çinliye dönüştürmek  amacı ile açılan ve işletilen  yatılı okullara ve yetimhanelere yerleştirilmekte ve  burada  bu çocukların Müslüman ve Türk etnik ve dini kimliklerini silmeye yönelik siyasi Dönüştürme ( endoktrinasyona)  uygulamaktadır.  Çin’in ‘İşgal Altındaki Doğu Türkistan’daki bu sistematik baskı ve  zulmünün  ileriye dönük daha geniş bir emperyal stratejinin parçası olduğuna dikkatlerinize  sunmak istiyorum.   Çin, “Bir Kuşak-Bir Yol Girişimini (BRI) Çin’in küresel hakimiyet kurma kampanyasının merkezi bir aracı olarak kullanmak istemektedir. Ayrıca, Çin Komünist Partisi(ÇKP)’nin sözde kalkınma, ekonomiyi  ve ticareti  canlandırma  kisvesinin  altında  kendi otoriter etkisini yaymak ve  genişletmek  niyeti yatmaktadır.

Uluslararası Toplum Çin’in Doğu Türkistan’daki Soykırım ve İnsanlık Suçlarını Durdurması İçin Hareketi Geçmeli 

 Ülkeler Çin ile ilişkilerinde tam şeffaflık ve etik durumu mutlaka dikkat etmeli  ve yerinde tesbitler  ve önlemler  almalıdır.  Norveç yönetimi başta diğer insan haklarına duyarlı ülkelerin  ve Şirketlerin Çin ile devam eden siyasi ve ekonomik ilişkilerin Çin’in Doğu Türkistan’da işlediği  soykırım ve insanlık suçları  konusunda   insanı ve  ahlaki  kurallar  dikkate almalı ve yasal olarak Çin ile insanlık  suçları konusunda işbirliği ve  ortaklık yapma riski karşısında duyarlı olmalıdır.

Çin ile İlişkilerde Şeffaflık  ve Hesap Verebilirlik Esas Alınmalı