ABD’nin Ağustos 2021’de Afganistan’ı tamamen terk etmesiyle, ülkede Çin’in kendisine büyük bir etkinlik sahası inşa edeceği yorumları yapılıyordu. Bu yorumlar küresel siyasete dair çeşitli komplo teorilerine dahi konu olmuştu. Ancak aradan  yaklaşık 2 yıl gibi  uzun bir  süre geçmesine  rağmen Çin’in , şimdiye kadar bu konuda ciddi bir adım atmadığı görüldü. Böylece, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinin ardından bölgede Çin’in etkinlik inşa edeceğine dair yorumlar büyük ölçüde boşa çıkmış oldu.

“Çin’den Afganistan’a Bir kuruş yatırım gelmedi”

Afganistan Ticaret ve Yatırım Odası Başkan Yardımcısı Han Can Alokozai, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada  “Çin, şimdiye kadar  Afganistan’a  bir tek  kuruş dahi yatırım yapmadı,  Çinli firmaların birçoğu geldi, bizlerle görüştü, araştırmalar yaptı, sonra gitti ve ortadan kayboldu. Bu  tavır oldukça sinir bozucu.” ifadelerini kullandı.

“Afganistan Uygurları vermiyor”

İslam Emirliği yönetiminin başta Türkistan İslam Partisi olmak üzere Uygur Türkü gruplara desteğini kesmemesinin de Çin’in olumsuz tavrına yol açtığı belirtiliyor.

Çinli yetkililer ise grubun bölgedeki varlığını ve kapasitesini geliştirdiği, bunun uzun vadede Çin için bir tehdit oluşturacağını öne sürüyor.

Bu kapsamda Çin’in başta Afganistan’ın doğal yer altı kaynakları ve çeşitli  madenleri olmak üzere neredeyse hiçbir konuda yatırım adımı atmadığı vurgulanıyor.

Ayrıca İslam Emirliği yönetiminin Çin ile geçmiş dönemde yapılan anlaşmaların şartlarını Afganistan’ın aleyhine bulduğundan bu şartları da tekrar müzakere etmek istiyor.

Çin, bölgede geçmişte akdedilen anlaşmaların da hayata geçmesine bu sebeplerle müsaade etmiyor. Pekin yönetimi yalnızca madencilik konusunda Mes Aynak bölgesindeki bakır madenleri için 3 milyar dolarlık bir anlaşması olduğu ve bunun gibi çok sayıda mutabakatın da hazırda beklediği vurgulanıyor.

Ancak Çin, bu miktarın Afganistan’a ulaşması için Uygur Türklerine karşı çeşitli adımlar atılmasını şart koşuyor.

1996-2001 arası dönemde de Çin benzer şartları ileri sürmüş ancak  o devirdeki Afganistan İslam Cumhuriyeti   yönetimi bunu kabul etmemiş, Pekin’in yatırımları da ülkeye ulaşmamıştı.

Çin’in bu yöndeki tutumunun temel sebebinin, Afganistan’daki İslam Emirliği yönetiminin, ülkeye sığınan Uygurlara karşı Çin’in istediği adımları atmaması olduğu   belirtiliyor.