UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
ABD, başta olmak üzere AB. ülkeleri ile diğer batılı devletlerin 2023 yılı içerisinde Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Türklere yönelik işlediği insanlık ve etnik soykırım suçları ile ilgili olarak aldığı kararlar, çıkardığı yasalar ve bu suçları için uygulanan yaptırımlar ile ilgili olarak Özgür Asya(rfa.org/Uyghur) radyosu Uygurca bölümünce bir rapor yayınlanmıştır. Hazırlanan bir raporun Türkçeye tercümesini aşağıda bilgilerinize sunuyoruz. (UYHAM)
- Kanada : 01 Şubat 2023 : Türkiye başta çeşitli ülkelerde sığınmacı olarak bulunan 10.000 Uygur’un Kanada’ya göçmen olarak kabulü ve yerleştirilmesi ile ilgili yasa tasarısı Kanada Federal Parlamentosuna sunuldu. Federal Parlamento’nun Müslüman asıllı üyesi Zamir Zübeyri ve arkadaşları tarafından hazırlanan tasarı oy birliği kabul edilerek yasalaştı. Kanada Parlamentosu’nun müslüman asıllı Milletvekili Zamir Zuberi yasanın kabulü üzerine yaptığı açıklamasında ; Kendisi ve arkadaşları tarafından Haziran/2022’de Parlamentoya sunulan yasa tasarısı ile 10.000 Uygur mültecinin Kanada’ya yerleştirilmesi yönündeki yasanın oybirliğiyle onaylanmasını “tarihi bir an” olarak nitelendirdi. Bu yasa ile Türkiye başta Türk ve islam ülkelerinde sığınmacı olarak bulunan Doğu Türkistan Türklerinden toplam 10 bin kişi 2024-2026 yılları arasında 3 yıl içinde kafileler halinde Kanada’ya getirilip yerleştirilecek. Kanada hükümetinin bu göçmenlerin ülkeye getirilmesi ve yerleştirilmesi için toplam 350 milyon ABD.doları($)bütçe ayırdığını açıklandı.
- Kanada 03 Mayıs 2023 : Ülkeye Çin’den tedarik zinciri çerçevesinde ithal edilecek mallar arasında Uygurların Köle/İşçi olarak zorla çalıştırılması ile üretilen malların yasaklanması ile ilgili yasa kabul edildi. “Tedarik zincirinde Uygurların zorla çalıştırılması ile yapılan ürünlerinin yasaklanmasına ilişkin mevzuat” adı ile kabul edilen bu yasanın resmi olarak Ocak 2024’te uygulanmaya başlanacağı açıklandı. Bu Kanun ile büyük şirketlerin Çin’den ithal ettikleri ürünlerin üretiminde Uygurların zorla çalıştırılıp çalıştırılmadığı hakkında Kanada Gümrüğüne beyan etme zorunluluğu getiriliyor. Kanada, ülkenin tedarik zincirinde Uygurların zorla çalıştırılmasına karşı ABD’den sonra özel yasa çıkaran ve işlem yapan ikinci ülke olmaktadır. ABD’den sonra yasal işlem başlatan ikinci ülke oldu.
- ABD. 20 Nisan 2023 : 2023 yılında ABD Kongresi’ne Uygurlarla ilgili birçok yasa tasarısı sunuldu. Bunlardan biri, ABD Senatörü Marco Rubio’nun 20 Nisan 2023’te önerdiği “Uygur Politikası Tasarısı”dır. Bu yasa tasarısı ilk olarak 2021 yılında ABD Temsilciler Meclisi üyesi Yang Kim’in önderliğinde hazırlandı ve Senatör Marco Rubio tarafından Aralık 2022’de ABD Temsilciler Meclisi’nde sunuldu ve çok yüksek bir oylamayla kabul edildi. Bu yasa 2024’de resmen uygulanmaya başlayacak.
- ABD 25 Mayıs 2023 : Uygur Soykırımı’nın istihbarat yoluyla araştırılmasına ilişkin mevzuat. ABD-Çin Rekabet Özel Komitesi üyesi ABD Temsilciler Meclisi üyesi Richie Torres, 25 Mayıs 2023’te ABD Ulusal Meclisi’ne Uygur Soykırımı İstihbarat Soruşturma Yasası adlı bir yasa tasarısı sundu. Richie Torres’in 25 Mayıs 2023’te yasa tasarısı ile ilgili yaptığı açıklamasına göre , Çin Komünist Partisinin Uygur halkına karşı uyguladığı soykırım göz ardı edilemeyecek bir insanlık suçudur. Çin zulmü Mağdurların deneyimleri anlatılmalı.” dedi.Ayrıca, ABD Ulusal İstihbarat Ofisi’nin Uygurlara yönelik devam eden soykırıma ilişkin yıllık bir rapor hazırlayarak Ulusal Meclis’e sunmasını gerektiriyor.
- ABD. 21.06.2023 : ABD Başkanı Joe Biden tarafından 23 Aralık 2021’de imzalanan Uygur Zorunlu Çalıştırmayı Önleme Yasası (UFLPA), 21 Haziran 2023’de ABD Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) tarafından resmi olarak yürürlüğe girecek. Bu yasa Temsilciler Meclisinde görüşülmesi sırasında Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti Milletvekillerince ortak olarak desteklendi ve kabul edildi. Bu yasanın uygulanması ABD. İç Güvenlik Bakanlığı’nın en önemli görevlerinden biri oldu. Kongre, yasayı uygulamak için ABD Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) Teşkilatı bütçesine ek olarak 27 milyon dolardan fazla para ayırdığı belirtildi.
- ABD. 18.07.2023 : “Köle İşçiliğini Destekleyenleri Cezalandırmaya Yönelik Bir Yasa Tasarısı ” ABD Senatörü Marco Rubio ve Temsilci Jim Banks (Jim Banks), ” Uygurların Köle İşçiliğini Destekleyenleri Cezalandırma Yasasını ” tanıttı. Bu yasa tasarısı, 2022 yılında uygulamaya konulan “Uygur Zorla Çalıştırılmasının Önlenmesi Hakkında Kanun”un tamamlayıcı niteliktedir. Bu yasa ile Uygurların Köle/İşçiliğini destekleyenleri cezalandırılacak. Temsilci Jim Banks, yasa tasarısının yeniden gündeme getirilmesinin nedenini açıklayarak şunları söyledi: “Geçmişte çıkarılan ‘Uygur İnsan Hakları Politikası Yasası’ nedeniyle çoğu şirket resmi olarak hedef alınmadı.” Mayıs 2020’de Ulusal Meclis. “Biden yönetimi, ÇKP’nin Uygurların zorla çalıştırılması konusundaki sorumluluğunu ele almakta çok yavaş davrandığı için, Senatör Rubio ve ben, Biden yönetimini, ÇKP’nin Uygur bölgesindeki etnik soykırımından kâr elde eden ve onu destekleyen şirketleri cezalandırmaya zorlayacak daha güçlü bir yasa tasarısı hazırlayak Temsilçiler Meclisine sunduk. “dedi.
- ABD 29.11.2023 : ABD. başta olmak üzere yurt dışındaki Uygur toplumunun Uygur kimliğinin ve kültürünün korunmasına ilişkin maddeleri içeren “Uygur Politikası Kanun Tasarısı. Tasarının önümüzdeki günlerde Temsilciler Meclisi ve Senato’da oylanmasının ardından imza için Başkan Biden’a gönderileceği ortaya çıktı.
- ABD 11 Aralık 2023 : Uygur Soykırımını Tanıma Günü : 11 Aralık 2023’te, Dünya Uygur Kongresi ve Amerika Uygur Derneğinin ortak ev sahipliğinde ABD Temsilciler Meclis Binası’nda “Uygur Soykırımı Tanınma Günü” konulu bir seminer düzenlendi. Bu toplantıda, Temsilciler Meclisi üyeleri ve ABD hükümetinin bir üyesi ve Uygur yasa tasarılarının sunulmasında aktif olarak yer alan bir politikacı olan Bayan Young Kim katılarak destek verdi. Temsilci Kim yaptığı konuşmada “Bu ve benzer bu tür toplantıların Çin’in Uygur soykırımına ilişkin ortak anlayışın geliştirilmesinde önemli rol oynayacaktır. ” şeklinde konuştu.
