LİDERLERİN DOĞU TÜRKİSTAN HAKKINDAKİ SÖYLEMLERİ

Doğu Türkistan, Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından hatırladığımız/haberdar olduğumuz coğrafyalardan birisidir. Maalesef, günümüzde de Çin’in izlediği birtakım politikalar haricinde bu coğrafyanın, bu coğrafyada yaşanan gelişmelerin gündemde yer almış/almakta olduğunu söylemek mümkün değildir. Peki, gündemde yer aldığında bu coğrafya hakkında ne tür söylemler geliştirilmiştir? Kamuoyunun söylemleri büyük oranda benzer iken, liderlerin söylemleri ne yönde olmuştur? Yorum yapma ya da çeşitli anlamlar çıkarma ve de hiçbir surette söylemleri mukayese etme amacı gütmeksizin Türkiye’de liderlerin Doğu Türkistan hakkındaki söylemlerini geçmişten günümüze sizlerle paylaşıyoruz.

1991’de Uygur lider İsa Yusuf Alptekin, Başbakan Süleyman Demirel’le görüşmüş ve Doğu Türkistan davasını anlatmıştır. Bu görüşmenin sonunda Demirel; “Doğu Türkistan’daki kardeşlerimizin Çin tarafından asimilasyona uğramasına izin vermeyeceğiz ve gerekirse, konuyu BM’ye götürebiliriz.”(1) ifadesinde bulunmuştur.

***

1992’de, Uygur lider İsa Yusuf Alptekin’le bu kez Cumhurbaşkanı Turgut Özal arasında gerçekleşen görüşmede, Alptekin’in Doğu Türkistan bayrağını Özal’a vererek; “Doğu Türkistan davasını size emanet ediyorum” demesi üzerine, Özal şu cevabı vermiştir: “Burada ilan ediyorum ki, Doğu Türkistan davasını üzerime alıyorum. Sovyet yönetimi altındaki Türk Cumhuriyetleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. Şimdi sıra Doğu Türkistan’a gelmiştir. Arzumuz, Türk halkının eski ata yurdunun bir devlet haline gelmesidir.”(2)

***

Alparslan Türkeş: “Doğu Türkistan’ın sıkıntıları yalnız Türklüğün değil, Müslümanlığın da sıkıntısıdır.”(3)

***

Mesut Yılmaz: “Doğu Türkistan, Çin toprağıdır.”(4)

***

2000 yılında, Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin’in Türkiye ziyareti esnasında Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel şu ifadede bulunmuştur: “Uygur Türkleri, sadık yurttaşlar olarak Çin’in değerli bir parçasıdırlar. Onlar, ülkelerimiz arasında kurulan dostluk köprüsüdürler. Türkiye’nin politikası Çin’in toprak bütünlüğünün korunması ve içişlerine karışmamadır.”(5)

***

2002’de gerçekleşen, Devlet Bahçeli’nin Çin ziyaretinde, Bahçeli, Çin Başbakanı Cu Rongji ile görüşmüştür ve Rongji, Uygur bölgesine ilişkin açıklamalar yapmış, Çin’in hassasiyetini dile getirerek, Türkiye’nin bu konuda izlediği açık politikaya teşekkür ederek, 11 Eylül’ün ardından bölgeye El–Kaide militanlarının yerleştiğini açıklamıştır. Rongji, Bahçeli’ye; “bölgeye gidin, izlenimlerinizi bize de aktarın” ricasında bulunmuş, Bahçeli ise; “Biz terörden çok çekmiş bir ülke olarak, terörün her türlüsüne karşıyız. Çin’in toprak bütünlüğüne yönelik saldırılara da destek vermemiz söz konusu olamaz”(6) cevabını vermiştir.

***

2002 yılında Çin başbakanı, Rongji’nin Türkiye ziyaretinde, Çin Başbakanı ile bir basın toplantısı gerçekleştiren, Başbakan Bülent Ecevit, Doğu Türkistan’daki ayrılıkçı terörizme ilişkin görüşlerinin sorulması üzerine, şu cevabı vermiştir: “Biz yalnız Türkiye’de değil, dünyanın her ülkesinde terörizme karşıyız. Bunu bir insanlık günahı olarak görüyoruz. Ve bu konuyla ilgili olarak bütün dünyada etkin bir tavır alıyoruz. Doğu Türkistan konusunda herhangi bir terörist hareketi desteklememiz mümkün değildir.”(7)

***

Aynı ziyarette, Rongji bütün Doğu Türkistan ayrılıkçı teşkilatlarını ‘terörist teşkilat’ ve bazı kişileri ‘terörist’ ilan etmesini istemiş, ancak Ecevit, “teröre bulaşmamış Türkistanlılara terörist denilmesinin uygun olmadığını” ileri sürerek bu teklifi reddetmiştir (8).

***

2003 yılındaki Çin ziyaretinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan şu ifadede bulunmuştur: “Türkiye olarak, ‘Tek Çin’ anlayışını destekliyoruz. Çin’in toprak bütünlüğü konusunda Türkiye’nin tereddüdü yok, saygısı var.”(9)

***

2009’da Doğu Türkistan’da yaşanan olaylar ve çatışmalar neticesinde birçok kişinin (kesin bir sayı verilememiştir) yaşamını yitirmesinin ardından, Türkiye’de liderler de yaşananlara sert tepki göstermişlerdir. Bu tepkileri şu şekilde aktarmak mümkündür:

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: “adeta bir soykırım yaşanıyor.”(10)

Dönemin Saadet Partisi Genel Başkanı Numan Kurtulmuş; “Doğu Türkistanlı kardeşlerimize sahip çıkmak, zulme “dur” demek, mazlumun yanında olmak” gerektiğini belirtmiştir (11).

Necmettin Erbakan, Doğu Türkistan’ı da dâhil ederek; “bizim başlattığımız D–8 oluşumu nihai hedefe ulaşmış olsaydı, bugün yeryüzünde oluk oluk Müslüman kanı akmayacak, insanlık da huzur bulacaktı.”(12)

Devlet Bahçeli, Doğu Türkistan’daki olaylarla ilgili olarak; “Türk hükümetinden saldırıların derhal durdurulması için vakit geçirmeden kararlı bir tutum sergilemesini, Çin hükümeti nezdinde gerekli girişimlerde bulunmasını ve uluslararası camianın harekete geçmesi için adım atmasını”(13) istemiştir.

***

Son olarak, Nisan 2012’de gerçekleşen Doğu Türkistan ziyaretinde, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: “Soydaşlarımızı size emanet ediyorum.”(14)

Samet ZENGİNOĞLU

*Bu yazı ilk olarak Akademik Analiz dergisinin Mayıs 2012 sayısında yayımlanmıştır.

Dergiyi online okumak için tıklayınız.

Bilgisayarınıza indirmek için tıklayınız.

Dipnotlar

(1)http://www.doguturkistan.com.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=7:kodlarla-kaynas&catid=1:son-haberler&Itemid=18 (Erişim: 07.04.2012)

(2)Barış Adıbelli, Osmanlı’dan Günümüze Türk–Çin İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2007, s. 218, 9.

(3)http://www.yenicaggazetesi.com.tr/haberdetay.php?hit=20025 (Erişim: 11.04.2012)

(4)http://www.habervitrini.com/haber/cin-zulmunden-kacti-mesut-yilmaz-zulmune-yakalandi-411038/ (Erişim: 07.04.2012)

(5)Adıbelli, a.g.e., s. 228.

(6)A.g.e., s. 240.

(7)http://www.habervitrini.com/haber/basbakan-ecevit-dun-yahudileri-simde-de-turkleri-kirdi-23128/ (Erişim: 12.04.2012)

(8)Erkin Ekrem, Türkiye–Çin ilişkilerinin 40 Yılı (1971–2011), Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Raporu, s. 42.

(9)Adıbelli, a.g.e., s. 245

(10)http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87in-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri (Erişim: 06.04.2012)

(11)http://www.milligazete.com.tr/haber/zalime-dur-demek-yine-bu-millete-dustu-132416.htm (Erişim: 11.04.2012)

(12)http://www.haberiniz.com.tr/yazilar/haber1065-Erbakandan_Dogu_Turkistan_yorumu.html (Erişim: 09.04.2012)

(13)http://www.turkkonseyi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=125:bahcelden-dou-tuerkstan-carisi&catid=8:tuerk-duenyasi&Itemid=7 (Erişim: 11.04.2012)

(14)http://www.habervaktim.com/haberyazdir.php?id=236185 (Erişim: 07.04.2012)

Kaynak  : http://akademikperspektif.com/2012/05/06/liderlerin-dogu-turkistan-hakkindaki-soylemleri/

alsancak arcelik servisi
ikicesmelik arcelik servisi
guzelbahce arcelik servisi