DOĞU TÜRKİSTAN MİLLİ KAHRAMANI GANİ BATUR

Yücel TANAY

Gani Batur, Hotenli bir ailenin (Osman Mergen’in= Avcı’nın) en büyük oğlu Mehmet Baki’nin üç oğlundan biri olarak 1903 yılında dünyaya geldi. Çocukluğu ve gençliği Doğu Türkistan’ın en karanlık devirlerine rastlar.
Ganı Batur. “Üç Vilâyet İnkılabı”nın milli kuvvetleri komutanı, şanlı “Nilka Ayaklanması”nın lideri, Doğu Türkistanın yetiştirdiği milli kahramanlardan en önde gelenlerindendir.
O ,1760 yılında Çin-Mançu işgal ordusunun katliamı sonucu, insansız kalan Gulca şehrini yeniden iskan etmek  ve Çin işgal Ordusunun beselenme ihtıyacını karşılamanmasını temin için  ve Tarım  bölgesi’nde  meskun Türkleri dağıtmak  ve Milli direnişleri kırmak amacı ile zorla göç ettirilen Hotenli bir ailenin Gulca’da dünya’ya gelen bir evladıdır. Gani Batur’un  Dedeleri  Çinli’lere karşı yaptığı baskınlarla tanınan Hotenli bir ailedir.

Onun bulunduğu dönemde Gulca halkı, istilacı Çin Mançur Ordusunun İaşesini temin etmekle yükümlü olduğundan, halk, Çinlilerin nezaretinde geç saatlere kadar çalışmak zorunda idi. İstilacı Çin askerleri halka en ağır işkencelerle saldırmakta, sokaklarda oynayan Türk çocuklarını insafsızca dövmekte idiler. Küçük Gani bu şartlar altında büyüdü. Durum onun, isyankâr, her zaman zayıflardan yana bir karekter kazanmasına sebep oldu. Gençliğinde bulunduğu köyün çobanlığını yaptı. Bu sırada köyden vergi toplamaya gelen Çin askerlerine haddini bildirerek, birkaç tanesini öldürdü, birkaçını da yaraladı. Kendisini yakalamak için gönderilen askeri birliğe karşı koydu ve birkaç tanesini pusuya düşürerek öldürdü. Hak ettiği Batur unvanını bu sırada aldı. Halk kendisini Gani Batur diye anmaya başladı. Altay dağlarında göçebe hayat yaşamakta olan kazaklara sığınarak, yıllarca Baturluğunu sürdürdü; fakat, 1941 yılının başlarında kanlı cellat Şin Si Sey’in birliklerine yakalanarak Urumçi’ye hapsedildi. Kendisine üç yıl süre ile Urümçi’nin en dehşetli hapishanesi olan 4. Türmide,(hapishane) Çinlilere has akıl almaz işkenceler uygulandı.
1944 yılında üç vilâyette (Altay, Tarbagatay ve İli) başlayan isyan neticesinde meydana gelen kargaşalıktan yararlanarak, bağlandığı üç kişeni (Prangayı) kırarak kaçmayı başardı.
700 km’lik yolu  yakalanmadan  katederek Gulca’nın güzel  İlçesi Nilka’ya gelebildi. Ve milli ayaklanmaya diğer iki kardeşiyle birlikte katıldı. Kısa zamanda büyük başarılar göstererek, Nilka Azatlık koşunları (Nilka Milis Kuvvetleri) komutanlığına getirildi. 1944 yılının Ağustos ayında komutasındaki birliklerle Mazar, Ulustay, Akköy ve Karasu kasabalarını işgalci Çin askerlerinden temizledi.
7 Ekim 1944 yılında, doğup büyüdüğü Nilka şehrini de kurtararak, halkın efsanevi kahramanı haline geldi. Halk onun için destanlar düzdü, türküler yaktı, ünü bütün Doğu Türkistan’a yayıldı. 5 Kasım 1944 de, komutasındaki birliklerle milli direnişin merkezi Gulca’ya gelerek, milli kuvvetleri iltihak etti. Kendisine, Gulca hükümet binası ile, aydınların tutuklu bulunduğu, zulüm ocağı Gulca emniyet sarayına baskın yapma görevi verildi. Başarılı bir gece baskını sonucu emniyet sarayında tutuklu 2000 siyasi mahkumu kurtardı. Ard-arda kurtarılan üç vilayette Hür ve  Müstakil Şarki Türkistan Cumhuriyeti ilan edildi.

Cumhuriyet hükümetinde  önemli görevler  üstlenen  Gani Batur, milli azatlık ordusunun rehberlik vazifesine getirildi. Kendisine gösterdiği başarılarından dolayı “halk kahramanı” unvanı verildi. 1950 yılında Mao rejimi tarafından tekrar tutuklanan Gani Batur, merkezî Çin’e götürüldü. 1954 yılında Milli Ordunun dağıtılmasından sonra serbest bırakıldı. 1962 yılında Gulca’da meydana gelen   milli halk  ayaklanması sonucu  Sovyetler Birliği’ne  iltica etti ve diğer bir milyon Doğu Türkistanlı gibi. Batı Türkistan’da hayatına devam ettirdi.  Kendisinin Sovyet Rusya’ya iltica edişi, kişiliğine gölge düşürmemesi gereken bir durumdur. Doğu Türkistan’ın milli kurtuluş hareketlerine olan katkısı çok büyüktür. Doğu Türkistan Milli Kaharamanı Gani Batur’u rahmet ve minnet ile bir kez daha yad ediyor ve dualarımızı yolluyoruz.Amin

Etiketler: Çin » Dünya » etnik Çatışma » Genel » Görüş Yorum » Gündem » Makale Analiz » Röportajlar » Siyaset