05 Mayıs 2016

UYGUR TÜRKLERİNİN DOPPA VE BÜTÜN TÜRKLERİMİZİN BAŞ GİYSİ BAYRAMI KUTLU OLSUN

Mehmet TOHTI

( Doğu Türkistanlı Araştırmacı-Yazar ve İnsan hakları Aktivisti-Kanada )

Doğu Türkistan’daki Uygur Türkleri tarafından başlatılan Uluslar arası Doppa bayramı her yılın 5 Mayıs günü bütün dünya’da coşku ile kutlanmaktadır.

Bu etkinlik, Uygurların Çin yönetiminin kültürel assimilasyon ve etnik soykırımlarına karşı bir direniş ve tepkisel eylem olarak başlatılmıştır. Uygur Aydınıları tarafından önerilen Doğu Türkistan’da başlatılan bu DOPPA günü , Doğu Türkistan’da ve diaspora’da yaşayan tüm Uygur Türkleri tarafından hemen benimsenmiş ve her yıl 05 Mayıs günü çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.Uygur Türkleri bu özel günde ailece Milli Kimliğinin Taçları olan doppalarını giyerek ve çeşitli etkinlikler tertip ederek kutlayagelmektedir.

TÜRKLERDE BAŞ GİYİMİ

Baş giyimi Türk Milletinin en eski giyim kuşamının bir parçası ve çok önem verdikleri giyim kültürüne ait öğelerden biridir.
Uygur ve Özbek Türklerinin baş giysesi olarak kullandıkları baş giysilerine Doppa denilir.Kışın ise,Tumak,Telpek,Kulakçe vebenzeri isimlerlele anılan deriden yapılan baş giysileri kullanılır. Kazak ve Kırgız Türklerinin baş giysesi ise Keçe’den mamul Kalpak’tır. Türkmenlerin baş giysisi ise Telpek diye adlandırılır. Kara kalpak Türkleri, Yakutlar gibi başka diğer Türk boylarında da baş giysi geleneklerinini kesintisiz devam ettirmiş ve gururla günümüze kadar taşımışlardır.

Uygur Türklerinin başa giyilen veya takılan giysisi adı Doppa olarak adlandırılmıştır.Bunun Türkçesi,diğer Türk lehçeleri veya diğer dillerde ve İngilizce olarak adı yine de Doppa’dır. Zira Şapka, Hat vebenzeri gibi başka sözlcükler Uygur Türklerinin kullandığı Doppa sözlüğünü anlamını asla karşılamaz.
Geçmişten günümüze kadar varlığını devam ettiren, ama tarihin akışı ve sosyal değişim içerisinde kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya bulunan baş giysilerine ait çok özel, çok güzel veya kulağa çok hoş gelen Doppalara ait ad ve söczlüklerin tozlu raflardan yeniden indirilme zamanının geldiğini düşünüyorum. Örneğin : Doppa, Kalpak, Tumak, Telpek, Börk(Bök), Kulakça, bebek ve çocukaların baş giysisi olan Olpak…. Gibi.
Bu bir birinden güzel ve kulağa hoş gelen adların Türkçemiz daha zenginleşreceğini düşünüyorum.

Türk yapımı ve tüm dünya’da özellikle Türk coğrafyasında ilgi ve beğeni ile izlenen Diriliş= Ertuğrul dizisindeki geleneksel baş giysileri bu dizinin en önemli ve göze çarpan kostümü olarak öne çıkmakta ve muhteşem Türk tarihini yansıtarak bizlere gurur vermektedir. Bu dizi’de giyilen Deri’den mamul bu baş giysisi Uygur Türklerince hala kullanılmakta ve Tumak olarak anılmaktadır.

Gösterişli olduğu kadar zengin çeşitleri olan ve giyen kişi’ye özel bir kimlik kazandıran ve kişinin sosyal statüsü ve şahsiyetini yansıtan,Atalarımızın çok kadim tarihten beri çok yaygın olarak kullandığı bu geleneksel Baş giysilerimiz muhteşem tarihimizin ve giyim kuşam kültürümüzün ayrılmazı bir parçası olarak daima önemini korumuştur. Ancak, kültür emperyalizmının kıskacı ve baskısı altında bulunan Türk insanı zamanla bu giysileri kullanmayı terketmiştir. Günümüzde ise,bu zenginliğimiz unutulma tehlikesi ise karşı karşıya bulunmaktadır. Türk giyim kuşam kültürümüzün ayrılmaz bir parçası olan baş giyselerimiz şimdiye kadar yeterince araştırılmamış ve bu kültürel zenginliğimiz görsel bir süs malzemesi olarak görülme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır

Bu bakımdan Uygur Türklerinin Türk-Uygur kimliğini şeklen de olsa korumak için başlattıkları bu etkinliğin çök önemli olduğunu düşünüyorum. Bu Doppa bayramı etkinliğinin üzerinde dikkatle durulmasını de çok önemli buluyorum.
Mazlum Uygur Türkleri esaretin acımasız pençesinde bir yandan kendi kimliklerini korumanın ilk aracı olarak Doppa bayramı etkinliğini yaygınlaştırırken,bu konuda Büyük Türk Milletine de bir mesaj verdiğini ve öncülük rölü oynadığını düşünüyorum.Uygur Türkleri Türk kültürü için çok önemli ve gerekli olan bir eksikliğe parmak basmış ve kendi insiyatıfı de bu etkinliği başlatmıştır.

Dünya Türklüğünün yegane tam müstakil ve büyük devleti,Türk-İslam aleminin istinatgahı,sığınağı ve öncüsü Türkiye Cumhuriyeti Devletimiz başta Türkistan Cumuhuriyetleri,Özerk Türk Cumhuriyetleri ve bütün dünya’da yaşayan Türk Kardeşlerimiz tarihimizin ve kültürümüzün bu çok önemli parçasını unutmamak,korumak ve sürdürmek adına Uygur Türklerinin başlattığı 5 Mayıs gününü Doppa bayramı olarak kabul etmesini ve çeşitli etkinlikler ile kutlamalarını muhacerette yaşayan BİR UYGUR TÜRKÜ OLARAK teklif ediyorum.

05 MAYIS 2016