logo

trugen jacn
04 Ocak 2016

TÜRK DİLİ VE ŞİİRİ’NİN BÜYÜK VE UNUTULMAZ USTASI ; ALİŞİR NEVAİ

3 Ocak 2016, Türk dili ve edebiyatının büyük ustası  Ali Şir Nevayi’nin 515. Ölüm Yıldönümü. Türk edebiyatının en parlak yıldızlarından olan Nevayi’yi rahmetle anıyoruz.

A.Nevai

Prof.Dr.Mustafa ARGUNŞAH (Kayseri Erciyes Ün.Öğretim Üyesi)
Ali Şir Nevayî 9 Şubat 1441 tarihinde Herat’ta dünyaya gelmiştir. Babası Kiçik (Kiçikine= Küçük) Gıyaseddin  Bahadır, Timurlu sarayına hizmet eden ve aslen Uygur Türk’ü olan bir aileye mensuptu. Çocukluğu, Timurlu şehzadesi olan Hüseyin Baykara ile birlikte geçmiş, birlikte tahsil görmüşler ve 1469 yılında Hüseyin Baykara Horasan’ı ele geçirip Timurlular tahtına çıkınca Nevayî de onun yanında olmuştur. Baykara’nın yakın arkadaşı olan Nevayî, onun naipliğini ve nedimliğini de yapmıştır. Çok verimli ve renkli bir ömür süren Nevayî, 3 Ocak 1501 tarihinde yine doğduğu şehirde, Herat’ta hayata gözlerini yumarak ölmeden önce kendisi için hazırlattığı Kudsiye Camisi yanındaki kabrine gömülmüştür.
Sadece Çağatay edebiyatının değil, bütün Türk edebiyatının en büyük şairlerinden birisi olan Nevayî, yaşadığı süre boyunca çeşitli türlerde birçok eser kaleme almıştır. Eserleri 29 adet olup divan, hamse, tezkire, dil ve edebiyat, din ve ahlak, tarih, biyografi ve belge türlerindedir.Bu eserlerinin içinde ise,en önemlilerinin başında “Mukakemit’ul Lugateyin = İki Dilin (Türkçe Ve Farsça’nın) Karşılaştırılması ” adlı eseri gelmektedir. Bu eser,Türkçe’nin Farsça’dan daha üstün bir dil olduğunu kanıtlamak için yazılmıştır. Alişir Nevai.’nin  bu derece verimli oluşu, yetişmiş olduğu çevre ile yakından ilgilidir. Onun yaşadığı çağda Herat’ın önemli bir kültür ve sanat merkezi olması, bu büyük şairin de çocukluğundan itibaren kültür ve sanat muhitinden istifade etmesinin yolunu açmış ve onu bu yönlerden beslemiştir. Nevayî, şairlik döneminde zengin bir kültür çevresinde bulunmuştur. Sık sık toplanan sanat meclislerinin hâmisi sayılan Nevayî, bu meclislerde döneminin ünlü şair, musikişinas, hattat ve edipleriyle birlikte olmuştur. Hüseyin Baykara gibi sanata ve kültüre değer veren bir hükümdarın yanında olması, hem Herat’taki bu kültür çevresi açısından hem de Nevayî’nin sanatı açısından önem taşımaktadır.

    Türk dili ve edebiyatının büyük ustası ve parlak yıldızlarından olan Ali Şir Nevayi’yi 515. Ölüm Yıldönümünde.  rahmet ve minnet ile anıyoruz!

Nevai Afiş

Kaynak : Mustafa Argunşah, Çağatay Türkçesi kitabından

Etiketler: » » » » »
Share
1112 Kez Görüntülendi.