logo

trugen jacn
28 Mayıs 2018

ÇİN’İN 2017’DE TÜRKLERE KARŞI UYGULADIĞI SİSTEMLİ BASKI VE ZULÜMLER (1.BÖLÜM )

 Uygur Haber ve Araştırma Merkezi (UYHAM)

 

Kapalı Eğitim Merkezleri”nde Tutulan ve Hapise Atılan Uygurlar

2017 yılı, Çin’in Uygurlara yönelik baskıcı politikaları zirve yapan bir yıl oldu. Uluslararası medyalar Uygur Özerk Bölgesinin bir “Polis Devleti”ne ya da “Üstü Açık Ceza Evi”ne dönüştürüldüğü hakkında çok sayıda haberler verdi. Özellikle Çen Çuan Guo’nun Uygur bölgesinde gerçekleştirmekte olduğu “Dini Aşırılık” ve “İki Yüzlülüğe” karşı harekatları esnasında takım-takım Uygurların sözde “Eğitim Merkezleri”ne aylarca hapsedilmesi ya da resmi olmayan yollarla yargılanıp, ceza evlerine gönderilmesi uluslararası medyalarda önemli söz konusu olarak gündeme gelmektedir. Aşağıda, 2017 yılında, sözde “Eğitim Merkezleri”nde Tutulan ya da Hapise Atılan Uygurlar hakkında aldığımğz haberleri hatırlatıcağız.

Haberlere göre, 2016 Eylülde, Çen Çuan Guo Uygur Özerk Bölgesine parti sekretei olarak atandıktan sonra, 2017 yılının başlarında, Uygur bölgesinde Çin’e karşı saldırılar ortaya çıktı. 28 Ekim 2016’de Hotan’ın Karakaş ilçesinde, ilçe parti merkezine yönelik arabalı saldırı olayı, 14 Nisan 2017’de ise Guma bıçaklı saldırısı olayı yaşandı. Böylece Çin hukumeti Uygur bölgesinde polis ve askerlerden oluşan binlerce kişilik askeri gösteriler ve üstü açık meydan toplantıları düzenleyerek, geniş çapta vuruş harekatı başlattı. Bununla birlikte Hotan gibi Uygur bölgesinin güney illerinde önemli ölçüde tutuklama ve “açık meydan yargılamasında mesele anlatma” hareketi başladı. 2017 bahardan başla, bu hareket yine  “Dini Aşırılık” ve “İki Yüzlülüğe” karşı bir dalga niteliğini alıp, “Eğitim Merkezlerinde fikir değiştirme” adında Uygurları aylarca hapsetme ve yargılayıp caza evlerine gönderme hareketine dönüştü.

Şimdi 2017 yılında Uygur bölgesinde yaşanan karşılık hareketleri ve dairelerin geçen bir senede gerçekleştiren “vuruş hareketleri” sürecinde tutuklananlar hakkında, radyomuz tarafından elde edilen verilere tekrar göz atıcağız.

  1. “28 Ekim Karakaş İlçe Parti Merkezine Yapılan Araçlı Saldırı Olayı” Nedeniyle Gerçekleştirilen Tutuklamalar

“28 Ekim Karakaş İlçe Parti Merkezine Yapılan Araçlı Saldırı Olayı”ndan sonra, Karakaştakı Tohtimemet ve Nurmemet isimli iki kardeş “Olay Şüphelileri” olarak ilan edildi. 2017 Ocağın ilk haftasında Karakaş ilçesi çapında geniş kapsamda tutuklamalar başladı. Bu esnada tavşan avına çıkan 22 tavşan avcısı da tutuklandı. İlçe genelinde 200 civarında Uygur tutuklanıp sorgulamaya çekildi. Olaydan bir ay sonra, yani Şubatta Karakaş ilçesinde 3 Uygur memür “28 Ekim Olayı”nda “dikkatsizlik yapan” gerekçesiyle gözaltına alındı. Onlar: Karakaş ilçe parti bürosunun yardımcı başkanı Eli Hocabdulla, Yava Köyü Cahanbağ mehelle parti sekreteri Memetniyaz Yüsüf ve Cumapazar mehelle sekreteri Abdusemed Sadir’lardan ibarettir.

  1. 14 Nisanda Guma İlçesinde yaşanan bıçaklı saldırı olayından sonrakı tutuklamalar

14 Nisanda Guma İlçesinde yaşanan bıçaklı saldırı olayından sonra, bir aileden Ömer Abdurahman, Memtimin Abdurahman ve Ahmed Eli isimli üç kardeş “Olay Şüphelileri” olark ilan edildi. Onların akrabaları tutuklandı. Radyomuzun tespitleri sonucunda, bıçaklı saldırıda vergi dairesinin bir personeli ile ilçe disiplin denetim komitesinin sekreterinin kadınının öldürüldüğü anlaşıldı. Guma’dakı bir komünist parti üyesinin Radyomuz’a verdiği haberine göre, Olaydan bir gün önce Abdurahman Rehmitulla ailesi cemaatla namaz kıldığı için sorguya çekilmiştir. Onlar 14 Nisanda yine polise çağırıldığında mezkur olayı yapmışlar.

  1. Çin Medyalardan Saklayan Diğer Bir Olay: “9 Nisan Yenisar Baltalı Saldırısı”

Hotan’da saldırı olayları yaşanan esnada, Kaşigar’ın Yenisar ilçesinde de saldırı olayı yaşandı. Radyomuzun durum tespitleirne göre, 9 Nisan 2017 öğleden sonra, Yenisar ilçe hastanasında baltalı saldırı yaşanmış ve olayda en azından dört kişi hayatını kaybetmiş, bir kişi yaralanmıştır.

Yenisar’dakı durumdan haberdar kişilerin dediklerine göre, saldırıyı yapan Memet Eli sekiz çocuğun babası olup, ekmekcilikle uğraşıyormuştur. Baltalı saldırıda Yenisar ilçe hastanesinin hemşireler başkanı Can Sey Şiya, Setil köy 3’ncü mahallesinin başkan yardımcısı Abduhalik ve Yenisar şehrindeki iki Çinli dükkandar ölmüştür.

2017 yılında, yeni yılın girmesiyle birlikte Hotan ve Kaşigar gibi şehirlerde ortaya çıkan karşılık hareketlerinden sonra, Uygur bölgesinde yeniden güçlendirilen “Aşırılığı bitirme hareketi”nde Uygur bölgesinin güneydeki Hotan, Aksu ve Kaşigar gibi illerinde bütün köy halkı katılan “hazır meydanda mesele anlatma ve açık meydanda yargılama” faaliyetlerinde Uygurlar öncelikle meselesini anlatıp, ardından hapis cezasına çarptırılmıştır.

  1. Aksu’nun Kuçar ve Şayar İlçelerinde “Açık Meydanda Yargılama” Gerçekleştirilerek, Uygurlar Hapis Cezasına Çarptırıldı

31 Ocak 2017’de Kuçar ilçesinin Uzun Köy Bostan mahallesinde, “Açık Meydanda Yargılama” Gerçekleştirilerek, Seypiddin Hemid, Ehed Abdullah ve Melike Hemid vd. 7 kişi “Hicret hakkındakı propagandaları gören, dinleyen ve dağıtan” gerekçesiyle suçlanmıştır. Onlardan meselesini tanıyan dört kişiye bir seneden üç seneye kadar müddetli hapis cezası verilip, dışarıda icra edilmesine buyurulmuştur; meselesini bütünüyle tanımayan iki kişi ise şu meydanda kelepçeli halde yargıya teslim edilmiştir. Uzun köy karakolunun Bostan mahallesinden sorumlu polisi ve Bostan mahalle başkanı, mezkur “Açık Meydanda Yargılama” toplantısına 1000’e yakın Uygurun katıldığını açıkladı.

  1. 2017 Ocak Ayında Gulca Şehrinde 300’e yakın Uygur Tutuklandı

Uygur bögesinden gelen haberlere göre, Ocak ayının sonlarında Gulca şehrinin Kazancı Karakolu polis güçleriyle Aydön mahalle imamının evine baskın düzenlemiştir. Evdeki bulaşıkların çokluğundan şüphelenen polisler daha inceleyerek, yer altı evde din eğitimi almakta olan 10 küsür çocuğu öğrenmiştir. Sonuçta polisler mezkur imam, çocuklar, onların anne-babaları ve akrabalarından oluşan 300 civarında kişi tutuklamıştır. Radyomuzun durumu öğrenme sürecinde, Gulca’dakı polis daireleri tutuklanan kişilerin sayısı hakkında cevep vermeyi reddetse de, ama Aydön mahallesindeki tutuklama hareketini inkar etmediler.

Radyomuza gelen başka mesajlarda, Gulca Kazancı karakolunun gerçekleştirdiği tutuklamanın “5 Nisan Gulca Olayı”nı anıma faaliyetlerinden önce gerçekleştirildiği ve 5 Nisan günü dairelerin Gulca şehir sokaklarında askeri araçlarla gösteriler yaparak, Uygurları tehdid ettiği ortaya çıktı.

 

Kaynak: Özgür Asya Radyosu Uygur Bölümü:

https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/kishilik-hoquq/uyghur-kulpet-11232017120756.html?searchterm:utf8:ustring=2017-%D9%8A%D9%89%D9%84%D9%89%D8%AF%D8%A7+%D8%A6%DB%87%D9%8A%D8%BA%DB%87%D8%B1%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%89%DA%AD+%D8%A8%DB%90%D8%B4%D9%89%D8%BA%D8%A7+%D9%83%DB%95%D9%84%DA%AF%DB%95%D9%86+%D9%83%DB%88%D9%84%D9%BE%DB%95%D8%AA%D9%84%DB%95%D8%B1+%22%28%221%22%29%22

Etiketler: » » » » » » » »
Share
1296 Kez Görüntülendi.