logo

trugen jacn

DR.MEHMET VOLKAN KAŞIKÇI : MUHTEMELEN NAZARBAYEV KÜLTÜNÜN SONUNA GELDİK!

volkanic.jpg

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

Kazakistan’da akaryakıt zammıyla başlayan protestolarda gelinen süreci ve bu süreç öncesi ülkenin durumunu konuştuğumuz Mehmet Volkan Kaşıkçı, Kazakistan’da halkta öfkenin biriktiğini fakat bu boyuta geleceğini tahmin etmediğini söyledi. Kaşıkçı, ayrıca 4 Ocak gecesini ‘kilit nokta’ olarak değerlendirirken, Kazakistan için Nazarbayev kültünün muhtemelen sonuna gelindiğini ve artık daha politize bir Kazakistan göreceğimizi belirtti.

Kazakistan’da akaryakıt fiyatlarına zam yapılması sonrası başlayan protestolar ile dünyanın gözü Kazakistan’a döndü. Tüm ülkeye yayılan protestolar bir süre sonra barışçıl olmaktan çıktı. Binlerce kişinin gözaltına alındığı protestolarda yüzlerce kişi ise yaralandı. Kazakistan’da sokaktaki hareketlilik devam ederken Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Jomart Tokayev, hükümetin istifa kararını onayladı.

Öte yandan Kazakistan’ın ilk devlet başkanı olan Nursultan Nazarbayev’in ülkeyi terk ettiği iddiaları ortaya atıldı fakat yalanlandı. Tüm bunlarla beraber Rusya’nın Kazakistan’a asker göndermesi sonrası Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “Protestolar haddini aştı” açıklamaları da gündemdeki yerini hızla aldı.

Tüm dünyanın yakından takip ettiği Kazakistan’daki protestoların nasıl başladığını, Kazakistan’ın siyasi kültürünü, protestoların geldiği durumu, Nazarbayev ve Tokayev cephesini, barışçıl gösterilerin öznelerinin taleplerini, Rusya-Kazakistan ilişkilerini, Kazakistan’daki siyaset-mafya-oligark çerçevesini, Kazakistan zenginlerinin İngiltere bağını ve sonraki süreçte Kazakistan’ı bekleyen olası senaryoları Moskova Higher School of Economics, Sovyet Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nden Araştırmacı Mehmet Volkan Kaşıkçı ile konuştuk.

KAZAKİSTAN BU SÜRECE NASIL GELDİ?

Kaşıkçı, Kazakistan’daki protestolara giden süreci hazırlayan olayları şöyle anlatıyor:

“Protestolar ülkenin batısındaki güney batı eyaleti Mangıstav, Janaözen şehrinde başladı. Ülkenin batısında başlaması önemli. Janözen’den batıdaki diğer şehirlere, özellikle Aktav’a yayıldı. Mangıstav eyaleti ve onun kuzeyindeki Atırav Eyaleti, Kazakistan’da petrol gaz üretiminin büyük ölçüde gerçekleştirildiği yerler. Kazakistan’ın zenginliğinin önemli bir kısmı bu bölgeden geliyor. Ama bunun karşısında bu bölge bu zenginlikten hemen hemen hiç pay alamayan bir bölge. Yaşam standartları Kazakistan ortalamasının altında olan bir yer. Bunun yanında fiyatlar da çok yüksek. Çünkü burada sadece petrol gaz üretimi olduğu için başka bir şey üretilmiyor. Yiyecek dahil her şey dışardan geliyor. Dışardan geldiği için fiyatlar çok yükseliyor.”

“BURADA İŞÇİ DİRENİŞİ GELENEĞİ VAR”

Protestoların ilk olarak neden Janaözen şehrinde başladığını şu ifadelerle açıklıyor Kaşıkçı:

“Aynı zamanda burada Chevron ve ExxonMobil gibi yabancı şirketler olduğu için çok yüksek maaş alan yabancı bir nüfus da oluyor. Bunlar şehirlerde insanlarla karışık yaşamıyorlar ama 28 gün çalışıp 28 gün sonra yurt dışında vakit geçiriyorlar. Böyle bir ortam nedeniyle de fiyatlar yüksek. Düşünün ki ülkenin en geri kalmış yerlerinden birine gidiyorsun ama fiyatlar ülkenin en yüksek fiyatları. Bunun kökü Sovyet döneminde petrol çıkarılmasının başlanmasına kadar gidiyor. Yerel halk her zaman hem Sovyet döneminde hem daha sonra bağımsızlık döneminde ikinci plana atılıyor. Bu arada bu yabancı şirketler de Kazakistan’a çok düşük bir vergi bırakıyorlar, zenginliğin büyük çoğunu alıp götürüyorlar. O yüzden buradaki işçi direnişi, işçi eylemleri geleneği uzun bir süredir var. Kazakistan’ın geri kalanında hiç olmayan bir gelenek. Kazakistan’ın geri kalanında olmayan bir politize yapı ve dayanışma kültürü olan bir bölge. Bu yüzden burası protestolara uzak bir yer değil. 2011’deki protestolarla biliniyor. Polis protestoları bastırdı, resmi açıklamayla 14 kişi öldü ama daha çok olduğunu söyleyenler var. O yüzden protestolar burada başladı.”

Share
1980 Kez Görüntülendi.