GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN ÖZEL NOTLARINDA TÜRKİSTAN VE UYGUR TÜRKLERİ

Fotoğraf açıklaması yok.

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)

Milli Savunma Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığından (ATASE) Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerine devredilen Atatürk Koleksiyonu’nda, Cumhuriyetin Kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün el yazısı notları dikkati çekiyor. Atatürk, kendi el yazısı ile aldığı bu notlarda Özellikle Türklerin kadim tarihine ait bilgiler yer alıyor. Ayrıca, Türkistan’da kurulan ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar ve Uygur Türklerine olan yakın ilgisini yansıtan notları dikkat çekiyor ve büyük ilgi uyandırıyor.

Belge – 1

Tusun Krallığı : bu krallık Şen Si eyaletinde Hu Ninulerden Cucilerin yerine geçti. Tusonların Kralı(358-385 yılları arası)Honen’i işgal ve merkezi Asya(Doğu Türkistan’daki)Karaşehir ve Kuçar gibi çeşitli hanlıkları vergiye bağladı.(Karaşeher ve Kuçar şehirleri hala Doğu Türkistan bu adla anılmaktadır.)

Belge-2

Karahanlılar : Karahanlılar kendilerine Türk ve Efrafsiyap sülalesi diyorlardı. Efrafsiyap bu esnada Turan padişahidir. Bunun aslı Türkçede mevcut “Alp Ertunga”dır. Efrafsiyap Alp Ertunga telakki olunsun.

Kaşgar Hanı Satuk Buğra Han : 960’da müslüman olmuş Buğra Han Harun bin Musa Balasagun’da oturmuştur.Kaşgar ve Balasagun Karahanlı şehirleri imiş.

Karahanlılar 999’da Semarkant ve Buhara’yı Samanilerden alarak Maveraünnehir’e yerleştiler.Fakat merkezleri yine Fergane’de Özkent idi.
Karahanlılar Gazneli Mahmuut ile de maharebe ettiler.11.asırda islamiyet henüz Turfan ve Lop Nor’a gelmemişti.
Karahanlıların şarkında(doğusunda) Uygurlar vardı.
Orhon abidelerinin kahramanları Kültekin/Küntekin’dır
11.asırda Türk Müslümanları ile Uygurlar maherebe ettiler(Savaştılar). Uygurlar Budist idiler.(Burhan)
Uygur Şehirleri : Koçu,Karahoca? idi. Kut şehri Sotaye Canbalık yada Yeni Balık(Yenişehir)diyorlardı.

Belge-3

Bazı İslam Kavimleri : 9.asrın ikinci nisfine(yarısına)kadar Hazar Hakanına vergi verdi.
Ruslar da 10.asırde İdil havzasına hücum ettiler.
9.asırda Baltık ile Karadeniz arasında Rus devletinin teşkili,Hazarların şevketine darbe vurdu.
Ruslar 965’da Hazarların memleketini zabettiler.Hazarlar 8.asırda Yahudi dinini kabul etmişler. Fakat, Hazarlar arasında Müslüman ve Hıristiyan olanlar da vardı.Hazarlar 11.asırda kamilen ortadan kalktılar.
Kırım(Karaimler)…. tanımayan Yahudilerdir.Bunlar Türkçe konuşurlardı.
Tuna ve İdil Bulgarları : Türk-Çuvaş halkından slavlarla ihtilafinden hasıl olma bir kavimdir.

Belge-4

İli Nehri( günümüzde Doğu Türkistan’in Kazakistan sınırındaki İli vilayeti) ve Balkaş havzasında Tohsi,Yağma ve Çiğil kabileleri vardı.Bunlar o zaman Müslüman olmuşlardı.
Arap Müsteviler 7.asırda Bedehşan’da (şimdiki Afganistan’in kuzey doğusunda Badehşan ili hala vardır.)Karluklara rastgelmiştir.
Halaçlar da Amu deryanın cenubindeoturan Türklerdir.(Şimdiki Güney Türkistan)Bunlar,bugün iran’da mevcutturlar ve bunlara Kalaç dahi derler.
Bunlar 24 Oğuz uruğundandirler.Halaçlar Hindistan’da mühim rol oynamışlar ve bir müddet hüküm sürmüşlerdir.