ÇİN, UYGUR TÜRKÜ EĞİTİMCİ VE DİN ADAMI ABDULKERİM KARI ÇİN ZİNDANLARINDA KATETTİ

Hamit Göktürk  (UYHAM)

Doğu Türkistanlı din adamı ve eğitimci   Abdulkerim Abdulveli (Kerim Kari olarak anılıırdı.) 1990  yılından beri tutulduğu Hapishanede  Çin’in baskı,zulüm ve işkenceleri ile katledildiği bildirildi.

Merhum’un  İsveç’te yaşayan kardeşi Mehmet Emin Abdulveli’nin bildirdiğine göre  Ağabeyi’nin uzun süredir hasta olduğunu ve uzun zamandır yürüme yeteneğini kaybettiğini son zamanlarda ise, ailesinin kendisini ziyaret  etmesine izin verilmediği için  sağlığı hakkında bilgilerinin olmadığını ancak,geçtiğimiz hafta ölüm haberinin kendilerine iletildiğini bildirdi.Ölümü hakkında ayrıntılara ulaşamadığını belirten Mehmet Emin Abdulveli cenazesinin ailesine verilip verilmediği konusunda bilgi sahibi olmadıkları yaklaşık 2 yıldır, Çin işgal yönetiminin yasaklaması sonucu ailesi ile telefonda görüşemediklerini bildirdi.

Mehmet Emin Abdulveli  ayrıca şunları da ifade ettiği bildirildi ; ” Ağabeyinin durumu ile ilgili olarak UAÖ.İsveç Şubesi yetkilileri ile sürekli temas halinde bulundum. Ağabeyimin durumu ile ilgili kendilerini bilgilendirmeye çalıştım. 12 yıllık infazı tamamlamasına rağmen,16 yıldan beri  bir kaç  kez cezasının uzatıldığını,bunun ise yasa dışı olduğunu aktardım. Ağabeyimin  sağlık durumunun gün geçtikçe kötüleştiği haberini alıyordum.   Hapishanedeki Ağabeyim  ile bir şekilde görüşebilmek için Uluslar Arası Af Örgütü yetkililerine  sürekli müracaat ettim. Ancak,görüşmemiz mümkün olmadı.Çok büyük bir kader ve üzüntü içindeyim. ” şeklinde konuştu.

Doğu Türkistanlı Türklerin sembol isimlerinden olan Abdulkerim Abdulveli  derin  bilgisi ve feraseti ile değişik yol ve yöntemler kullanarak İşgalcıların gazabından  uzak kalarak bir süre  eğitim öğretim  çalışmalarını sürdürmüştür. 05 Nisan  1990’de Kaşgar’ın Barın kasabasında başlayan ve  ÇKP  Kızıl İşgal Ordusunun  9 köyü hatidan silmesi ile  bastırılan şanlı Barın Cihadından sonra kendisi gibi  binlerce din adamı ve aydınlar ile birlikte tutuklanarak yargılanmış ve 12 yıl hapse mahkum edilmişti. 2002’de cezası tamamalanmış olmasına rağmen serbest bırakılmamıştır. ÇKP Faşist İşgal rejimi tarafından vaarlığı  tehlike ve tehdit görüldüğü için hakkında düzmece ve yalan ithamlarla tekrar dava açılmış ve günümüze kadar Çin zindanlarında tutulmuştur.  Çin zindanlarında şehit olan Abdülkerim Abdulveli’nin Doğu Türkistanlılar tarafından son derece sevilen ve sayılan bir isim olduğu biliniyordu.

Türkiye ve Uluslar arası Kuruluşlar kendisi ile yakından ilgilendi.

Doğu Türkistan sorunu Türkiye’de geçmişte günümüzdeki kadar sıkıntılı ve sorunlu değildi . Abdulkerim Abdulveli ve diğer Doğu Türkistanlı aydınların durumu geçmişte devletimizin ilgili organları nezdinde de gündeme getirilmiş ve ne yapılabileceği konusunda çareler ve girişimlerin yapıldığını biliyoruz.

Bir çok insan hakları ve hukuk teşkilatları  durumu ile ilgili  açıklamalar ve bildiriler yayınlayarak kendisinin haksız ve hukuksuz olarak tutuklanmasına tepki göstermiş  ve Çin yönetimini kınamıştır.

İngiltere merkezli Ulusular arası Af Örgütü(Amnesty İnternational) 2000’lı yıllarda hakkında Acil Eylem Bülteni(Urgent Action)  yayınlamış ve uluslar arası düzeyde imza kampanyası başlatmıştır. Küresel düzeyde tanınmış  İnsan Hakları  Gözlemevi  (HRW) başta olmak üzere bir çok STK.lar hakkında açıklamalar ve raporlar yayınlayarak Çin yönetimini  bu haksız ve hukukusuz tutumundan dolayı kınamış ve tepki göstermiştir.

Ayrıca,  İslam İşbirliği Teşkilatı ile BM İnsan Hakları Komisyonunun  nezdinde  de Kerim Kari’nin bu  haksız ve hukuksuz durumu mektuplar, raporlar ve çağrılarla gündeme taşınmıştır. Ayrıca Uluslar arası Af Örgütü İsveç Şubesi 2014 yılının Nisan Ayını Abdulkerim Abdulveli Ayı olarak ilan etmiş ve  çeşitli etkinlikler düzenleyerek  kendisini bir kez daha  gündeme taşımıştır.
İsveç’te faaliyet gösteren Uygur Maarif Derneği, birkaç yıldan beri Uluslar Arası Af Örgütü ile bu konuda sürekli temas halinde olduklarını belirmiştir.  

Mehmet Emin Abdulveli  : Ağabeyim Bir Türk İslam Mücahididir

Abdulkerim Abdulveli’nin İsveç’te mülteci olarak yaşayan kardeşi Mehmet Emin Abdulveli bir kaç yıl önce Hür Asya Radyosuna yaptığı açıklamada  şunları ifade etmiştir ; ” Ağabeyim Uygur Türkleri başta olmak üzere tüm Müslümanların hak ve hukukunu dile getirmiş  ve kutsal dinimizin irşadı  ve  izzeti için hayatını bu yolda feda etmiştir. O bir Doğu Türkistanlı aydın ve din alımı olarak  aynı zamanda  islam dünyasının ortak bir değeridir.Bu nedenle ağabeyimin önce  sağlığına  sonrasında da   hapisten kurtulması için dua etmelerini , diaspora’daki  Uygur Teşkilatları başta olmak üzere Türk ve İslam alemi ve Demokrasi ve insan haklarına inanmış bütün STK. kurum ve kuruluşların bu konuda çaba göstermelerini beklediğimi ifade ediyorum.”şeklinde konuşmuştur.

Abdulkerim Abdulveli Kimdir ?

1963 yılında Doğu Türkistan’in kadim kültür merkezlerinden Kuçar şehrinin Saksak Mahallesinde Tücar bir ailede dünya’ya geldi. İlk,orta ve Lise öğrenimini Kuçar’da tamamladı.Memleketindeki Din bilginlerinden özel din dersleri aldı. 1985 yılında Doğu Türkistanlı büyük din Alimi ve Müderris Abdulhekim Mahdum’un Kargalık İlçesinde açtığı Medresede öğrenime başladı. Kısa sürede güzel ahlakı,derin bilgisi ve hitabet yeteneği ile öne çıktı. 4 Nisan 1990’de Kaşgar’ın Aktu İlçesinin Barın kentinde Doğu Türkistan tarihinde “Barın İnkilabı” olarak geçen Halk ayaklanması meydana geldi. Çinli işgalciler bu ayaklanmayı Doğu Türkistan İslahatçı İslam Partisi’nin düzenlediğini iddia ederek bütün kenti ağır silahlarla bombaladı. Masum kadın ve çocukların de içinde bulunduğu binlerce sivil Müslüman Uygur Türkü’nü katlederek  bu ayaklanmayı bastırdı. Çin’den getirilen özel Çin birliklerinin 9 köyü haritadan sildiği, beşikteki bebekleri dahi öldürdüğü daha sonra görgü şahitlerince açıklandı. Bu ayaklanma bahane edilerek Kargalık’taki bütün Medreseler Çin işgal Yönetimince kapatıldı ve Öğrenciler de zorla Memleketlerine gönderildi. Bunun üzerine Abdulkerim Abdulveli de Doğu Türkistan’ın çeşitli bölgelerinden gelerek din eğitimi alan yüzlerce öğrenci gibi Kargalık’tan ayrılmak zorunda kaldı. Memleketi Kucar’da ard arda Medrese ve Kurslar açtı. Kısa sürede halkın de yardımı ile kurs sayısı 24’e kadar çıktı. Bu Kurs ve Medreselerde yüzlerce, belki de binlerce gence ve çocuğa dinini ve onun ahkamını öğrenmeye çalıştı. Diğer yandan güzel ahlakı, güçlü ve etkili hitabeti ile Doğu Türkistan halkının sevgi,saygı ve güvenini kazandı. Davet üzerine Ülkenin diğer bölgelerine de giderek vaaz verdi ve dini sohbetlere katılarak halkı aydınlatmaya çalıştı. Kuçar’da ve civar il ve ilçelerindeki Cami ve Mescitlerde ve Düğün,dernek gibi sosyal aktivitelerin yapıldığı toplantılarda din içerikli konuşmalar ,vaaz ve nasihatlarla halkı irşat etmeye gayret etti.

Abdulkerim Abdulveli’nın bu yeniden aydınlanma ve islamı irşat ve öğretme-öğrenme hareketi Çin işgal yönetiminin dikkatını çekti. 17 Kasım 1991’da bir çok dava arkadaşları ile birlikte tutuklandı.Yapılan uzun yargılamalar sonucunda,16 Mayıs 1993’te Urumçı Orta Sot Mahkemesince Barın İnkilabını başlatan “Doğu Türkistan İslahatçı İslam Partisi’nın Kurucularından olduğu,Devrim Karşıtı örgüt kurmak,Halkı yönetime karşı kışkırtmak ve yasa dışı dini faaliyetlerde bulunduğu” suçlaması ile 12 yıl ağır hapis çezasına çarptırıldı ve Urumçi 1 No.lu Hapishaneye konuldu. Urumçi Saybağ Bölge Mahkemesi 19 Şubat 2002’de “Namaz kılmak ve Oruç tutmak suretiyle disiplini bozmak” suçu işlediğini ileri sürerek 3 yıl daha hapis cezasına hükmetti. Cezasının bitmesine az bir süre kala Urumçi Saybağ Bölge Mahkemesi 26 Nisan 2004’de “Hapishane Disiplinine Aykırı Davranmak” suçlaması ile 3 yıl daha hapisle cezalandırdı.5 Eylul 2006’de yine Urumçi Saybağ Bölge Mahkemesi “Hapishane Kurallarına aykırı davrandığı ve bozduğu”suçlaması ile 3 yıl daha hapis ile cezalandırdı. Daha sonraki yıllarda de Namaz kılmak.Oruç Tutmak ve Açlık Grevi başlatmak suçlamaları ile cezasını sürekli uzattı.

Mazlum Alim A.Abdulveli’ye Doğu Türkistan halkının saygı ve sevgisi ve bağılığına şahit olan yönetim, halkın tepkisinden korkarak kendisine sürekli Hapishane değiştirtti.Şimdiye kadar 3  değişik Hapisheneye nakledildiği söylenir.Kendisi Hapis iken,Babası ve daha sonra Annesi üzüntülerinden hayatlarını kaybettiler… Kendisinin de ağır hapishane şartları,baskı ve işkenceler neticesinde sağlığı bozuldu. Halen Hapishanede onlarca hastalık ile mücadele etti  ve  hayatının son günlerinde tekerlekli sandalye ile hayatını sürdürmeye çalıştığı bildirildi.

Kendisi ile birlikte tutuklanan Kardeşi Mehmet Emin Abdulveli Hapishanede yapılan ağır zulüm baskı ve işkencelere dayanamayarak sağlığının bozulması üzerine serbest bırakıldı ve Sevenlerinin yardımı ile 1996’de Kırgizistan üzerinden Türkiye’ye gelmeyi başardı. Daha sonra İsveç’e iltica etti. Halen bu ülkede yaşamaktadır.

Doğu Türkistan Halkınca Kerim Karı olarak anılan Abdulkerim Abdulveli’nın yargılanma ve hapis durumu Uluslar arası toplum ve kuruluşların tepkisini çekti. Londra merkezli Uluslar arası Af Örgütü yayınladığı yıllık insan hakları raporu’nun Çin bölümünde kendisine geniş yer ayırdı. Bu raporları BM.başta olmak üzere uluslar arası Kurum ve kuruluşlar ile insan hakları örgütlerine sunarak hapisten kurtarılmasına yönelik çalışmalar ve girişimlerde bulunmalarını talep etti. Bu örgüt’ün son girişimi de Doğu Türkistan halkı ve uluslar arası toplum tarafından memnuniyetle karşılanmıştır.
Uygur Haber ve Araştırma Merkezi (UYHAM) olarak Doğu Türkistan’da dini,eğitim öğretim  ve sosyal hayatta derin izler bırakan ve unutulmaz hizmetleri ile Halkımızın kalbine taht kuran örnek Mücahit ve din Bilginimiz  mazlum Alim Abdulkerim Abdulveli’nin vefatından derin üzüntümüzü ifade ve Allah’tan kendisine rahmet ve mağfiret kaderli ailesi ve yakınlarına sabır ve baş sağlığı diliyoruz.Kabri Nur ve mekanı cennette olsun. Allah Taala’dan kendisine şehitlik mertebesi lütfetmesini niyaz eyleriz.