– Bakan Yardımcısı Silvers, bugünkü röportajımızı kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz.

“Teşekkür ederim bilim adamı.”

– Yakın zamanda Kuzey Virginia’daki Uygur toplumuyla tanıştınız. Onlara mesajınız neydi?

– Fairfax, Virginia’da çok sayıda Uygur var ve burası Meşhed’e arabayla 45 dakika uzaklıkta. Bu kez Amerika Uygur Federasyonu tarafından davet edildim ve Uygurlarla tanışmam çok anlamlıydı ve bana çok ilham verdi. Onlarla bir araya gelerek endişelerini kendi kulaklarımla dinledim ve Uygurları korumak için yaptığımız günlük çalışmaları onlarla paylaştım. Uygur toplumunun korunması gerektiği ve korunması gerektiği mesajını vermek için buradayım. Uygur hikayelerinin anlatılması gerekiyor çünkü Çin Halk Cumhuriyeti gibi güçler onların hikayelerinin yayınlanmasını istemiyor; Hikâyelerini çeşitli yöntemlerle bastırıp siliyorlar. Amerika Birleşik Devletleri buna asla izin vermeyecektir.

– Ulusötesi baskı kesinlikle Uygur toplumunun başına gelen büyük bir olaydır. İç Güvenlik Bakanlığı Uygurları Çin’in uluslararası baskısından nasıl koruyor?

Biz, İç Güvenlik Bakanlığı olarak, bunun Amerikan değerlerinin, ifade özgürlüğünün ve din özgürlüğünün ihlali olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle halkı çeşitli şekillerde ulusötesi baskılardan koruyoruz. Örneğin geçen yıl savunmasız kişilere yönelik bir siber güvenlik programı başlattık. Uygur topluluğu gibi savunmasız topluluklar gelip, kendilerini yabancı hükümetlerin telefonlarını hacklemesi ve dijital olarak izlemesi gibi siber saldırılardan nasıl koruyacakları konusunda ücretsiz tavsiye alabilirler. Bu bizim için çok önemli. Çin gibi diktatörlerin farklı siyasi görüşlere sahip bireyleri ve insan hakları aktivistlerini baskı altına almak için kolluk kuvvetleri prosedürlerini kötüye kullanmasını önlemek için uluslararası polis örgütlerine büyük ölçüde güveniyoruz. Uluslararası Polis Teşkilatı’nın en büyük bağışçısı biziz, dolayısıyla onlara bunun bizim ana görevimiz olduğunu açıkça belirtiyoruz. Bizim liderliğimizde Uluslararası Polis Teşkilatı pek çok güzel reform gerçekleştirdi ancak daha yapılacak çok şey var.

– Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Uygurların isteyebileceği ve kullanabileceği İnternet güvenlik programından bahsettiniz. Son yıllarda Çinli yetkililerin ABD’deki Uygurları tehdit ettiğini, sevdiklerini ve aile üyelerini hapse attığını biliyoruz. Elbette Çin hükümeti sadece Çin casuslarını değil, Uygur casuslarını da kullanıyor. Artık önde gelen Uygur liderlerinin ve meşru Uygur örgütlerinin de açıkça saldırıya uğradığını görüyoruz. Bu konuda İç Güvenlik Bakanlığı ne tür koruma tedbirleri alıyor?

“Birisi uluslararası baskıya yasa dışı bir şekilde dahil olursa, onları durdurmak ve savunmasız toplulukları korumak için elimizdeki tüm kolluk kuvvetleri araçlarını kullanacağız.” Yabancı bir hükümet yetkilisi vize kısıtlamalarına aykırı bir şey yaparsa araştırırız. Uluslararası haraççılığa doğrudan veya dolaylı olarak karışan tüm ajanları veya komisyoncuları ortaklaşa soruşturmak, tutuklamak ve kovuşturmak için FBI, eyalet ve yerel kolluk kuvvetleriyle yakın işbirliği içinde çalışacağız.

– Çinli bir yetkiliden WhatsApp veya SMS yoluyla “Aile üyelerinizi kaçırdık, aşağıda söylediklerimizi yapmalısınız” mesajını alan bir Uygur, bunu nasıl kaydedip Federal Soruşturma Bürosuna veya Bakanlığa gönderebilir? Senin gibi koruma almak için İç Güvenlik’ten mi?

– Ülkemizin çeşitli yerlerinde ofislerimiz bulunmaktadır. Uygur topluluğu bu bilgiyi bize mümkün olduğu kadar çabuk bildirebilir, böylece onların mümkün olduğu kadar çabuk korunmasına ve araştırılmasına yardımcı olabiliriz. Uygurların, yurt dışındaki Uygurları tehdit etmek için kendi ülkelerindeki aile üyelerini kullandıklarını, bazılarının buna “askere alma” adını verdiklerini biliyoruz. Bu çok şok edici ve insanlıktan çıkarıcı bir durum. Amerika’da veya başka ülke ve şehirlerde Uygurlarla tanıştığımda yürek parçalayan hikayeler duyuyorum. Anavatandaki aile bireyleri yurt dışında aktivist olan aile bireyleri nedeniyle cezaevinde bulunuyor ve yurt dışına çıkışlarına izin verilmiyor. Hükümetimiz, Çin hükümetine, insanların aile üyeleriyle yeniden bir araya gelmesinin öneminin yanı sıra ana vatanı terk etme isteği konusunda açık sözlü davrandı. Bu konuya odaklanmaya devam edeceğiz.

– İç Güvenlik Bakanlığı’nın “Uygur Zorla Çalıştırmayı Önleme Yasası”nı uygulamaya koymasının ve Uygur zorla çalıştırmayla üretilen birçok malın engellenmesinin üzerinden iki yıl geçti. Ama hala Uygur bölgesinde mal üretildiğini görüyoruz. Mesela burada bir Asya ya da Kore mağazasına girdiğinizde turşuların Uygur bölgesinden geldiğini görürsünüz. Bazıları Kolordu’da üretildi. Kolordu, Amerika Birleşik Devletleri hükümeti tarafından onaylanan, devlete ait bir kuruluş ve askeri birimdir. Anavatan Güvenlik Bakanlığı “Uygur Zorla Çalıştırmanın Önlenmesi Kanunu”nun uygulanmasında ne gibi engellerle karşılaşıyor?

– “Uygur Zorunlu Çalıştırmayı Önleme Kanunu”nu uygulamamız çok güçlü oldu. Bu yasa kapsamında iki yıldan kısa bir sürede 2,6 milyar dolarlık mala el koyduk. Bunlar arasında domates, pamuk, giyim, kristal silikon, alüminyum, metaller, otomobil parçaları ve çeşitli tarım ürünleri gibi pek çok ürün bulunmaktadır. İşimiz henüz bitmedi. Tedarik zincirleri oldukça karmaşıktır. Tedarik zincirinde genellikle 6, 7 ve 8 seviye bulunur. Bunları inceleyip herhangi bir bileşenin Uygur bölgesinden gelip gelmediğini tespit edeceğiz. Yine doğru yolda olmak isteyen ithalatçılar ve ABD’li şirketler, malların nereden geldiğini bilmekte zorlanıyor ve bunun için de çok çalışmamız gerekiyor. Ancak açık olan şu ki, bu yasayı uygulamamız tedarik zincirini etkiliyor ve tedarik zincirini değiştiriyor. Pek çok şirketin Uygur bölgesine mi girmeyi yoksa tedarik zincirlerini çeşitlendirip daha düşük riskli tedarikçilere mi geçmeyi yeniden düşündüğünü görüyoruz. Şirketler ilk defa, ürünlerinde kullanılan içeriklerin nereden geldiğini kontrol etmek için gerekli özeni gösteriyor, böylece ABD’ye gitmeden önce bunları engelleyebiliyorlar. Bu daha önce görülmemiş bir şey. Bu yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana geçen iki yılda tedarik zincirinde benzeri görülmemiş gelişmeler gördük ve yapılacak daha çok şey var. Şüphesiz herkes kendi tedarik zincirimizi bildiğimizin ve Uygur zorla çalıştırma da dahil olmak üzere zorla çalıştırma ürünlerini kabul etmediğimizin farkındadır.

– Size sormak istediğim bir diğer soru da Çin hükümetinin çeşitli ürünler yapmak ve bunları ABD’ye ihraç etmek için kesinlikle Uygur zorla çalıştırılmasıdır. Geçtiğimiz günlerde Shandong eyaletinde Uygurların balıkçılıkla uğraştığı konusunda büyük bir soruşturma yürütüldü. Birçok balık Amerika Birleşik Devletleri’ne ihraç edilmektedir. Uygur Zorla Çalıştırmayı Önleme Yasası’nın ardından Çin, tedarik zincirini Vietnam, Bengal (Bangladeş), Hindistan ve Malezya gibi üçüncü ülkeler aracılığıyla çeşitlendiriyor. İç Güvenlik Bakanlığı bu durumla nasıl başa çıkıyor?

— Tedarik zincirinde bazı değişiklikler memnuniyetle karşılanmaktadır. Şirketler Uygur bölgesinden çıkıp daha dürüst uygulamalara ve daha güvenilir tedarik zincirlerine sahip ülkelere taşınırsa zorla çalıştırma ürünlerini tespit etmek daha kolay olacaktır ki bu da memnuniyet verici bir gelişmedir. Ancak burada olan bir diğer şey de malların üçüncü bir ülkeden transfer edilmesi ve dolayısıyla malların menşeinin Amerika Birleşik Devletleri’nden gizli tutulmasıdır. Buna asla izin vermeyeceğiz ve bunu öncelikli olarak ele alacağız. Malların başka bir ülke üzerinden gönderildiğini öğrenir öğrenmez, bahsettiğiniz ülkeler de dahil olmak üzere konuyu aktif olarak araştıracağız. Kamuya açık verilerimize bakarsanız, ele geçirilen malların çoğunun Çin’den gelmediğini görüyorsunuz. Başta Güneydoğu Asya olmak üzere diğer ülkelerden geliyorlar ve biz de bunu tüm dünyanın görebilmesi için kamuoyuna duyurduk.

– Çinli çevrimiçi perakendeciler Shein ve Temu hakkında konuşalım. ABD’ye her gün milyonlarca paket gönderiyorlar. Geçtiğimiz yıl “Bloomberg”den bir muhabir Shein’den kıyafet satın aldı ve içindeki pamuğun Uygur bölgesinden geldiğini genetik araştırmayla kanıtladı. İç Güvenlik Bakanlığı, Uygur Zorunlu Çalıştırmayı Önleme Yasası’nı atlatan ve Uygur bölgesinde üretilen malları Amerika Birleşik Devletleri’ne ithal etmeye devam eden Shein ve Temuday çevrimiçi mağaza şirketleriyle nasıl başa çıkıyor?

“Burada bir şeyi açıklığa kavuşturayım.” Belirli bir şirketten bahsetmiyorum, belirli bir şirketten veya belirli bir soruşturmadan bahsetmiyoruz. Uygur Zorla Çalıştırmayı Önleme Yasası, ülkeye ithal edilen tüm mallar için geçerlidir. Buna hızlı moda ithalatları ve diğer ithalat türleri de dahildir. İthal edilen herhangi bir malın zorla çalıştırmaya dahil olduğuna dair kanıt bulursak, bunlarla yukarıdaki yasaya uygun olarak ilgileneceğiz. Gümrük kanununda uzun süredir devam eden istisna olan “düşük eşik muafiyetinin” bu endişenin nedenlerinden biri olduğuna inanıyoruz. Bu soruna bir çözüm bulmak için ABD Kongresi ile birlikte çalışmamız gerekiyor. Değeri 800 doların altında olan “düşük eşik muafiyeti” kapsamındaki parsellere ilişkin veri toplanamaması nedeniyle bunların araştırılması zor. Gümrüklerdeki “düşük geçiş muafiyeti” maddesinin, zorla çalıştırmayı engelleme çabalarımızı ve fentanilin, sahte malların ve kaçak malların girişini önleyen yasaları uygulama çabalarımızı baltalayacağından derin endişe duyuyoruz. Bunlar yakından takip ettiğimiz ve çözüm yolları aradığımız şeyler. Bunlara dikkat ettiğimizi düşünebilirsiniz.

– Çin hükümeti, Uygur soykırımını ve Uygurları zorla çalıştırmayı ABD tarafından uydurulmuş olmakla suçladı ve bunu “21. yüzyıl yalanı” olarak nitelendirdi. Çin ayrıca Müslüman ülkelere ve diğer ülkelere “ABD Çin’in yükselmesini istemiyor, bu yüzden yalan hikayeler uyduruyor” gibi söylentiler yaydı. Bu konu hakkında ne düşünüyorsun?

– Soykırım ve diğer zulümlerin failleri sıklıkla yalan söyler ve bunların hiçbir zaman yaşanmadığını söyler. Amerikalı Yahudi bir aileden geldiğim için soykırımın ve savunmasız insanları hedef alan insan hakları ihlallerinin tarihini anlıyorum. Amerika’daki Uygurlarla konuştuğumda aynı tarihin tekerrür ettiğini görüyorum. Virginia’daki etkinlik sırasında toplama kampına gönderilen üç Uygur kadınla konuştum. Bu tür insan hakları ihlalleri, zorla çalıştırma ve bir milletin kaybı inkar edilemez. ABD hükümetinin İç Güvenlik Bakanlığı’nda görev yapan bizler asla sessiz kalmayacağız.

– Çok teşekkür ederim

– Teşekkür ederim