Rıza KARAYMİR(Türk Dünyası Dayanışma ve Yardımlaşma derneği Aydın il Başkanı)

Tarih bo­yun­ca büyük dö­nü­şüm­ler, büyük li­der­le­rin ön­der­li­ğin­de  ancak, müm­kün ol­muş­tur. Türk mil­le­ti­nin İsla­mi­yet ile ta­nış­tı­ğı, inanç ile dev­le­tin bir­leş­ti­ği o eşsiz dö­ne­min mi­henk taşı, hiç şüp­he­siz Ka­ra­han­lı hü­küm­da­rı Ab­dül­ke­rim Satuk Buğra Han ol­muş­tur. Bu büyük Türk ha­ka­nı, sa­de­ce bir dev­let kur­mak­la kal­ma­mış; aynı za­man­da bir me­de­ni­ye­tin te­me­li­ni at­mış­tır. Onun­la bir­lik­te, Türk­ler ta­ri­hin yeni bir saf­ha­sı­na, Türk-İslam ça­ğı­na adım at­mış­tır.
Çocuk Yaşta De­ği­şen Yazgı: İslam’la Ta­nış­ma
Satuk Buğra Han, 10. yüz­yı­lın baş­la­rın­da, Tür­kis­tan coğ­raf­ya­sın­da dün­ya­ya geldi. Henüz 12 ya­şın­day­ken, böl­ge­de et­ki­li olan Sa­ma­no­ğul­la­rı va­sı­ta­sıy­la İsla­mi­yet’le ta­nış­tı. Kur’an’ı okudu, alim­ler­le is­ti­şa­re etti, iman etti. Müs­lü­man ol­du­ğun­da al­dı­ğı isim Ab­dül­ke­rim oldu. Henüz bir ço­cuk­ken yü­re­ği­ne düşen bu iman ateşi, ile­ri­de hem onu hem de bütün bir Türk mil­le­tini dö­nüş­tü­re­cek­ti.
Tahta Geçiş ve Dö­nüş­tü­rü­cü Li­der­lik
Am­ca­sı Oğul­çak Kadır Han’a karşı gi­riş­ti­ği mü­ca­de­le­de ba­şa­rı­lı olan Satuk Buğra Han, Ka­ra­han­lı tah­tı­na otur­du­ğun­da sa­de­ce bir hakan değil, aynı za­man­da bir mü­ca­hit, bir gönül eri ol­muş­tu. İlk he­de­fi, İsla­m dinini dev­le­tin mer­ke­zi­ne yer­leş­tir­mek­ti. Bu uğur­da komşu boy­la­rı, kent­le­ri fet­he­de­rek hem si­ya­si bir­li­ği sağ­la­dı hem de İslam’ı ada­let­le ve hik­met­le yaydı.
Ka­ra­han­lı­lar: Türk-İslam Sen­te­zi­nin İlk Dev­le­ti
Satuk Buğra Han’ın li­der­li­ğin­de Ka­ra­han­lı­lar Dev­le­ti, ta­rih­te İsla­mi­yet’i resmî din ola­rak kabul eden ilk Türk dev­le­ti oldu. Bu ge­liş­me sa­de­ce bir inanç de­ği­şi­mi de­ğil­di; aynı za­man­da Türk dev­let ge­le­ne­ği ile İslam ah­la­kı­nın bir­leş­me­siy­di. Yö­ne­tim­de ada­let, halka mer­ha­met, ilme saygı, sa­vaş­ta ce­sa­ret ve ba­rış­ta huzur gibi de­ğer­ler artık yeni bir kim­lik ça­tı­sı al­tın­da şe­kil­le­ni­yor­du: Türk-İslam kim­li­ği.
Fe­tih­ler­le Bü­yü­yen Bir Me­de­ni­yet
Satuk Buğra Han dö­ne­min­de Ka­ra­han­lı­lar, sa­de­ce Kaş­gar’ı değil, Fer­ga­na, Ba­la­sa­gun, Bu­ha­ra, Se­mer­kand gibi önem­li mer­kez­le­ri de İslam’a açtı. Bugün Orta Asya’nın kal­bin­de yer alan bu şe­hir­ler, onun sa­ye­sin­de islam dini ile onun öğretilerinin  merkezi med­re­se ile  ta­nış­tı,   Türkistan ca­mi­ler­le gü­zel­leş­ti. Türk­çe ko­nu­şu­lu­yor, Kur’an oku­nu­yor, at üs­tün­de giden akın­cı­lar aynı za­man­da bir ilim ve irfan ta­şı­yı­cı­sı olu­yor­du. Bu bir fe­tih­ten öte, bir me­de­ni­yet se­fe­riy­di.
Ve­fa­tı ve Ar­dın­da Bı­rak­tı­ğı Miras
955 yı­lın­da Kaş­gar ya­kın­la­rın­da vefat et­ti­ğin­de, ge­ri­de bir dev­le­tin öte­sin­de bir miras bı­rak­mış­tı. Onun ço­cuk­la­rı, Ka­ra­han­lı ha­ne­da­nı­nı devam et­tir­di; to­run­la­rı ise İsla­mi­yet’i tüm Türk dün­ya­sı­na ta­şı­dı. Bugün onun adı, hem tarih ki­tap­la­rın­da hem de Satuk Buğra Han Des­ta­nı gibi hal­kın gön­lün­de ya­şa­yan ef­sa­ne­ler­de anıl­mak­ta­dır.
Bir Çağın Ka­pı­sı­nı Ara­la­yan Hakan
Ab­dül­ke­rim Satuk Buğra Han, Türk ta­ri­hi­nin sa­de­ce bir hü­küm­da­rı değil, bir dönüm nok­ta­sı­dır. O, Türk­le­rin İslam’ı yal­nız­ca kabul et­me­si­ni değil, aynı za­man­da iç­sel­leş­ti­re­rek me­de­ni­yet­leş­tir­me­si­ni sağ­la­mış­tır. Bu yö­nüy­le Tür­kis­tan’dan Ana­do­lu’ya kadar uza­nan Türk-İslam dün­ya­sı­nın ön­cü­sü­dür.
Bugün Türk mil­le­ti­nin ta­şı­dı­ğı inanç, kül­tür ve dev­let ge­le­ne­ği, Satuk Buğra Han gibi ön­cü­le­rin at­tı­ğı te­mel­ler üze­rin­de yük­sel­mek­te­dir. Her ta­şın­da bir dua, her fet­hin­de bir ideal, her ka­ra­rın­da bir hik­met olan bu kutlu hakan, Türk mil­le­ti­nin İslam’la yoğ­rul­muş dev­let ak­lı­nın ilk mi­mar­la­rın­dan bi­ri­dir.

                                                                                       “Tarih, sa­de­ce geç­mi­şin değil; ge­le­ce­ğin de pu­su­la­sı­dır.”
Ka­ra­han­lı­lar ve Satuk Buğra Han gibi bü­yük­le­ri­mi­zin bı­rak­tı­ğı miras, biz­le­re kim ol­du­ğu­mu­zu ve ne­re­den gel­di­ği­mi­zi ha­tır­lat­mak­ta­dır. Bu kıy­met­li ha­tı­ra­lar, yo­lu­mu­zu ay­dın­lat­ma­ya devam ede­cek­tir.

Son­suz Sevgi ve Say­gı­la­rım­la

Kaynak : https://mavididim.com.tr/turk-islam-medeniyetinin-oncusu-abdulkerim-satuk-bugra-han-ve-karahanlilar?fbclid=Iw