UYGUR TARİHÇİ DR.NEBİCAN TURSUN’UN UYGURLARIN UMUMİ TARİHİ ADLI ESERİ YAYINLANDI

ABD’de yaşayan Doğu Türkistanlı Uygur Türkü Tarihci Dr.Nebican Tursun’un yazdığı UYGURLARIN UMUMİ TARİHİ adli eserin 2 cildi( 7. Cilt 854s, 8. Cilt 884s.) 1933 ve 1944 yıllarında kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyetlerinin yıl dönümleri tarihi olan 12 Kasım 2020 tarihindeki anma gününe armağan olarak olarak yayınlandı. Uygur Türkü bilim insanı Doç.Dr.Erkin Emet,eserin yayınlanması münasebeti ile dijital platform üzerinden Türk ve yerli bir çok ünlü bilim insanının katılımı ile bu eserin iki cildinin basımı dolayisiyle özel bir konferans düzenleyerek Türk Milletine ve bilim dünyasına tanıttı. Konferansta konuşan Dr.Nebican Tursun, ” Tamamı 12 cilt olarak tasarlanan Uygurların Umumi Tarihi adlı bu eserimin kalan ciltlerini de en kısa zamanda tamamlayarak bilim dünyasının ve değerli okuyucularımın istifadelerine sunacağım. dedi.

Doç.Dr.Erkin EMET( Ankara Ün.DTC.Fakültesi Öğretim Üyesi

Tarihçi Dr. Nabican Tursun tarafından kaleme alınan 12 ciltlik “Uygur Omumiy Tarihi” (Genel Uygur Tarihi) adlı eser yayımlanmaya başlandı.
İlk olarak, 1944 yılında kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyeti ile ilgili bilgiler içeren, “Doğu Türkistan Cumhuriyeti Genel Tarihi” adı verilen 5 cildin ikisi, yani Uygur Omumiy Tarihi’nin 7. ve 8. ciltleri, Uygur Araştırma Enstitüsü tarafından yayımlandı. Eserin kalan ciltleri de yayına hazırlanıyor.

Kasım 2020’de yayımlanan “Uygur Omumiy Tarihi”nin önemli bir bölümü olan 5 ciltlik 1944’te Gulca’da kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyeti tarihi anlatılan bölümde, 1943-1950 arasındaki Doğu Türkistan Kurtuluş savaşı, Doğu Türkistan Cumhuriyeti ve Çin Komünist Partisi’nin Doğu Türkistan işgaliyle ilgili tüm detaylarla beraber, Doğu Türkistan Cumhuriyetinin askerî-politik, ticari-ekonomik, kültürel ve devlet yapısı gibi özelliklerini de içermektedir. Bu detaylar pek çok orijinal Uygurca belgeler ve kaynaklar, eski Sovyetler Birliği’nin en gizli arşivlenmiş belgeleri, Amerika Birleşik Devletleri, Tayvan arşivleri, Rusça, İngilizce, Çince ve diğer Türk lehçelerinde yayımlanan ilgili eserler ve belgelerden istifade edilerek çok ince ayrıntılarına kadar ele alındı.
Dr. Tursun, eserinde özellikle, Doğu Türkistan Cumhuriyeti’yle ilgili gizemlerin, uluslararası arka planların ve diğer hassas belirsizliklerin tüm detaylarına ışık tutuyor. Ayrıca 1990’larda Moskova’da yaptığı doktora çalışmalarından bu yana topladığı Sovyet arşivleri, Amerika, Tayvan ve diğer ilgili belgeleri, Cumhuriyet tanıklarının beyanıyla karşılaştırarak inceliyor. Bu 5 ciltlik “Doğu Türkistan Cumhuriyeti Genel Tarihi”, Uygur halkının bağımsız ülkesi olan Doğu Türkistan Cumhuriyeti’ni kapsamlı bir şekilde bilmesini, anlamasını ve o dönemdeki olaylardan ders almasını sağlayacak ve bu konuda belli bir tecrübe kazanmasına da katkıda bulunacaktır.

Bazı ülkelerde bu döneme ait çok sayıda özel çalışma yayımlanmış olmasına rağmen, Dr. Nabican Tursun’un bu çalışması şimdiye kadar Uygur tarihiyle ilgili yapılan çalışmalar arasında en detaylı, en kapsamlı ve çok yönlü bir bilimsel çalışma olup, güçlü akademik tarih yazımı metodolojisine dayanıyor. Okurların mevcut acil ihtiyacı göz önünde bulundurularak, Cumhuriyet dönemiyle ilgili ilk 2 cildin yayımlanması ve diğer ciltlerin daha sonra okuyucuların beğenisine sunulması yoluna gidildi.

Bugün 1933 ve 1944 yıllarında kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyetlerinin 12 Kasım anma gününe armağan olarak bu eser dünyaya gözlerini açtı. “Uygur Omumiy Tarihi” adlı bu eserin geri kalan kısmının en kısa zaman içerisinde değerli okuyucularla buluşmasını temenni ederiz.

Eserin kalan ciltleri yayına hazırlanırken Türkiye Türkçesine aktarma çalışmaları da devam ediyor. Eserin ayrıca İngilizce ve Rusçada da yayımlanması planlanıyor.