ئەگەر چىن ساتمىسا ، دۇنيا توختاپ قالامدۇ؟ ئاز ئۇچرايدىغان يەرشارى ئېلېمېنتلىرى ۋە يەرشارى مېدىيا كورلۇقى

ئەگەر چىن ساتمىسا ، دۇنيا توختاپ قالامدۇ؟ ئاز ئۇچرايدىغان يەرشارى ئېلېمېنتلىرى ۋە يەرشارى مېدىيا كورلۇقى

مەھمەتىمىن ھەزرەت

بۈگۈن (17. ئاپرىل)«مىللىيەت» گېزىتىنىڭ باش تېمىسى: «ئەگەر چىن ساتمىسا ، دۇنيا توختاپ قالىدۇ!». ماۋزۇسى بىلەن كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى قوزغىدى. ماۋزۇدا  چىننىڭ ئاز ئۇچرايدىغان يەر ئېلېمېنتلىرى (REE) بازىرىدىكى يېتەكچى رولى گەۋدىلەندۈرۈلۈپ ، دۇنيانىڭ بۇ ساھەدە چىنغا مەھكۇم ئىكەنلىكىدەك تەسىرات پەيدا قىلدى. ئەجەبا ، راستىنلا شۇنداقمۇ؟

ئاز ئۇچرايدىغان يەر ئېلېمېنتلىرى نېمە ۋە ئۇلار نېمىشقا شۇنچە مۇھىم؟

دىسپروزىيۇم ، يترىئۇم ، نېئودىيوم قاتارلىق (NTE) لار ئۇ ئېلېكترونلۇق ماشىنىدىن شامال تۇربىسىغىچە ، ئەقلىي ئىقتىدارلىق تېلېفوندىن كۈرەشچى ئايروپىلانغىچە بولغان ھالقىلىق تېخنىكىلاردا ئىشلىتىلىدۇ. دېمەك ، زامانىۋى تۇرمۇشتىكى ھەر بىر ھالقىلىق تېخنىكا دېگۈدەك بۇ ئېلېمېنتلارغا باغلىق. بۇ ئارقا كۆرۈنۈشتە ، چىننىڭ ئىشلەپچىقىرىشتىكى رولى كۈنسېرى گەۋدىلەنمەكتە.

شۇنداق ، چىن ھازىر يەرشارى REE نىڭ تەخمىنەن% 69 ئىنى ئىشلەپچىقىرىدۇ ، زاپىسى% 49. ئەمما بۇ سانلىق مەلۇماتلار ھەقىقىي ئەھۋالنى يوشۇرىدۇ.

ئامېرىكا ئۈچۈن راستىنلا باشقا تاللاش يوقمۇ؟

ھەرگىز ئۇنداق ئەمەس.

زاپاس ۋە مەبلەغ:
ئامېرىكىنىڭمۇ ئۆز زېمىنىدا كۆرۈنەرلىك REE بايلىقى بار. مەسىلەن ، كالىفورنىيەدىكى تاغ ئېغىزى كېنى 1980-يىللارغىچە دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ (NTE) بىلەن تەمىنلىگۈچى دۆلەت. ئۇ يېقىنقى يىللاردا يەنە تىجارەت باشلىدى ، ئىشلەپچىقىرىش كۆپىيىۋاتىدۇ.

جۇغراپىيىلىك سىياسىي تاللاش: ئامېرىكا پەقەت ئۆز زېمىنىدىلا ئەمەس ئۇ ئاۋىستىرالىيە ، كانادا ، تانزانىيە ۋە گرېنلاندىيە قاتارلىق دوستانە دۆلەتلەردە REE تۈرلىرىگە زور مەبلەغ سالدى. چىننى گرېنلاندىيەدىن چىقىرىۋېتىش ئارقىلىق ئېچىلغان بايلىق ئامېرىكىنىڭ تەشەببۇسى بىلەن غەربنىڭ كونتروللۇقىغا ئۆتتى.

تەمىنلەش زەنجىرىنى ئۆزگەرتىش: ئامېرىكا ياپونىيە ۋە ياۋروپا ئىتتىپاقى بىلەن بىرلىكتە «چىندىن باشقا» NTE پىششىقلاپ ئىشلەش زەنجىرى قۇرۇش تۈرىگە مىليارد دوللار مەبلەغ ئاجراتتى. بۇ پەقەت «سودا خاراكتېرلىك تاللاش» بولۇپلا قالماستىن ، بەلكى ئىستراتېگىيىلىك بىخەتەرلىك مەسىلىسى.

ئىستراتېگىيىلىك زاپاس سىياسىتى: ئامېرىكا 2021-يىلدىن باشلاپ ئاز ئۇچرايدىغان تۇپراقتا ئىستراتېگىيىلىك زاپاس ساقلاشنى قارار قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، ئۇ  (NTE)نى يىغىۋېلىشقا مۇھىم تەتقىقات ۋە مەبلەغ ئاجرىتىپ بەردى.

شۇڭا ، ئەگەر  چىن NTE سېتىشنى توختاتسا ، بۇ ئەلۋەتتە دۇنيانى ھەيران قالدۇرىدۇ. ئەمما ئامېرىكا ئۇنچە ئاجىز ئەمەس ، ئۇ بۇ ئېھتىماللارنى بۇرۇنلا ئويلىغان ۋە تەدبىر ئالغان. چىن  تاموجنا بېجى يۈكسەلتكەن تەقدىردىمۇ ، بۇ بوشلۇقنى تۈگىتىش ئۈچۈن باشقا بايلىق ۋە ئىتتىپاقلار ئاللىقاچان يولغا قويۇلدى.

مەدىئا كىرلىلىگى ۋە تۈركىيە

ئېنىقكى ، تۈركىيەدىكى بىر قىسىم ئاساسلىق ئاخبارات ۋاسىتىلىرى يەر شارىدىكى كۈچلۈك گۇرۇپپىلارنىڭ تەسىرىدە خەۋەر تارقىتىشقا مايىل. قانداقلا بولمىسۇن ، NTE مەسىلىسىگە ئالاھىدە دىققەت قىلىشقا تىگىشلىك نۇقتا شۇكى: چىننىڭ بۇ جەھەتتىكى ئەۋزەللىكى مۇتلەق ئەمەس زومىگەرلىك كۆپىنچە «تونۇتۇش ئارقىلىق» پەدەزلىنىدۇ.

تۈركىيە مەدياسىدا چىننىڭ بۇ ساھەدىكى كۈچىنى مۇبالىغىلەشتۈرگەن ۋە ئامېرىكىنى چارىسىز دېگۈدەك تەسۋىرلەيدىغان خېلى كۆپ ماۋزۇلار بار. بۇ تاراتقۇلارنىڭ ساۋاتلىرى ، جۇغراپىيىلىك سىياسىي ئاڭ ۋە مۇستەقىل ئىستراتېگىيىلىك تەھلىلنىڭ لازىملىقىنى كۆرسىتىپ بەردى.
ئەگەر بۇ مەديا مەنسۇپلىرى، كرزىس ئىچىدىكى چىننى كۈچلۈك ۋە يېڭىلمەس قلىپ پەدەزلەش ئورنىغا، ئامېرىكا- چىن ئوتتۇرىسىدىكى تىجارەت ئۇرۇشىدىن تۈركىيە قانداق پايدىلانالايدۇ؟ دىگەن مەسىلە ئۈستىدە باش قاتۇرسا ئىدى پايدىلىق ئىش قىلغان بولاتتى.

2024.يىلى چىن- تۈركىيە ئارىسىدىكى تىجارەت ھەجىمى 46 مىليارت دوللاردىن كۆپ، تۈركىيەنىڭ چىنغا ساتقان مال ئاران 3.5 مىليار ئەتىراپىدا. تۈركىيەدىكى قىزىل رەقەم ۋە يۈكسەك ئېنفلاسيوننىڭ مەنبەسى چىن. تۈركىيەدە بۇ مەسىلىنى كۈنتەرتىپكە ئېلىپ كەلگەن مەديا ئىنتايىن ئاز ۋە كىچىك مەديالار. بۇ ئەھۋاللار ۋەتەنپەرۋەر تۈرك خەلقىنى چوڭقۇر ئويلاندۇرىشى كېرەك ئەمەسمۇ؟

تۈركىيە نېمە قىلىشى كېرەك؟

گېئولوگىيەلىك يوشۇرۇن تەتقىقات: تۈركىيەنىڭ REE يوشۇرۇن كۈچى بار-يوقلۇقىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن تېخىمۇ ئەتراپلىق گېئولوگىيە تەتقىقاتى لازىم. ئەسكىشەھىر ۋە مانىسا ئەتراپىدىكى بىر قىسىم ئاز ئۇچرايدىغان توپا رۇدىلىرى ھەققىدە دەسلەپكى سانلىق مەلۇماتلار بار.

تاراتقۇلارنى تازىلاش ۋە تونۇش: تونۇش مەشغۇلاتىغا ئېچىۋېتىلگەن ئاخبارات قۇرۇلمىسىدىن كۆرە ، دۆلەت مەنپەئەتىنى ئويلايدىغان ۋە ئانالىز قىلىشقا ئىلھام بېرىدىغان ئاخبارات ئېكولوگىيە سىستېمىسى بەرپا قىلىش كېرەك.

ئىستراتېگىيىلىك ھەمكارلىق: تۈركىيە بۇ ساھەدە غەرب ۋە رايون دۆلەتلىرى بىلەن ئەقلىي ئىتتىپاق ئورنىتىش ئارقىلىق دۇنيا قىممەت زەنجىرىگە قوشۇلالايدۇ. زۆرۈر تېپىلغاندا ، ئۇ تېخنىكا ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ساپلاشتۇرۇش ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىنى قۇرالايدۇ.

بۇلۇپمۇ، تۈركىيەدىكى بۈيۈك مەديا شىركەتلىرى، چىننى پەدەزلەپ كۆرسىتىدىغان ئەينەكلىك رولىدىن ۋاز كېچىپ،ھەقىقەتنى خەلق بىلەن ئورتاقلىشىدىغان تەرەپسىز مەديا ھالىغا كېلىشى خەلقارا ۋەزىيەتىنىڭ تەقەززاسى بولۇپ قالماقتا.

مەنبە:

Çin satmazsa dünya durur! Tek cümlesi işi bitirdi: Türkiye ipleri eline alır mı?

ئىلاۋە: ماقالە تۈركچە يېزىلغان نۇسقىسىدىن تەرجىمە قىلىندى